10 SỰ THẬT THÚ VỊ VỀ LEONARDO DA VINCI - THIÊN TÀI TOÀN NĂNG NHẤT LỊCH SỬ NHÂN LOẠI
Người yêu hội họa chắc chắn không ai là không biết đến Leonardo da Vinci - thiên tài hội họa của thời kỳ Phục hưng. Ngoài kiệt tác Mona Lisa tới Vitruvian Man, hầu hết tác phẩm của danh họa Leonardo da Vinci đều rất ấn tượng. Tuy nhiên, ít ai biết rằng Leonardo thực chất không chỉ là một họa sĩ, ông còn là nhà khoa học, nhạc sĩ, kỹ sư kiêm nhà toán học tài ba. Trên thực tế, rất nhiều nghiên cứu và lý thuyết của ông đều có cơ sở khoa học và tất nhiên, các tác phẩm hội họa của ông đã để lại một dấu ấn sâu đậm trong nền hội họa của thế giới. Cùng với Michelangelo và Raphael, Leonardo được coi là trụ cột của Phục hưng Ý.
Sinh năm 1452, Leonardo bắt đầu sự nghiệp trong thời kỳ đỉnh cao của hội họa và vẫn tiếp tục truyền cảm hứng cho các họa sĩ trẻ xuyên suốt sự nghiệp huy hoàng của mình. Vậy chúng ta biết gì về cuộc đời của nhà tư tưởng vĩ đại này? Điều gì đã tạo nên đam mê học hỏi trong ông và niềm đam mê học hỏi đó đã dẫn ông tới đâu? Không thể phủ nhận, sự đa năng của người họa sĩ đại tài có liên hệ mật thiết với sự ham học hỏi và năng lực sáng tạo vô biên của ông.
1. ÔNG KHÔNG CÓ HỌ CHÍNH THỨC: Mặc dù nhiều người vẫn cho rằng "da Vinci”" là tên họ của ông, có một sự thật là Leonardo không hề có tên họ, ít nhất trong ngữ cảnh hiện đại. Tên khai sinh đầy đủ của ông là "Leonardo di ser Piero da Vinci", nghĩa là "Leonardo, (con trai) của (Mes)Ser Piero đến từ Vinci". Điều này khá phổ biến đương thời. Khi đó, việc đặt tên con theo họ cha chỉ phổ biến với tầng lớp thượng lưu. Phải đến khoảng giữa thế kỷ 16, việc đặt tên họ này mới được phổ thông rộng rãi. Chính vì lẽ đó, phần lớn các bảo tàng cũng như sách học thuật đều chỉ để tên ông là Leonardo.
2. ÔNG LÀ ĐỨA CON NGOÀI GIÁ THÚ: Leonardo sinh ngày 15 tháng 4 năm 1452 ở ở thị trấn Vinci vùng Tuscan, thuộc thung lũng hạ lưu sông Arno vùng lãnh thổ thuộc quyền cai trị của Medici-cộng hòa Florence. Ông là đứa con ngoài giá thú của công chứng viên giàu có Ser Piero và một người phụ nữ nhà nông trẻ tên Caterina. Ít lâu sau khi sinh ra Leonardo, mẹ ông đã cưới một người chủ lò gốm Accattabriga di Píaero del Vacca da Vinci, và có thêm 5 người con. Sau khi chia tay với Catarina, Ser Piero chịu trách nhiệm nuôi dưỡng Leonardo. Ông được nuôi dưỡng như một đứa con hợp pháp của Ser Piero cùng 12 anh chị em cùng cha khác mẹ khác. Hầu hết trong số đó nhỏ tuổi hơn ông rất nhiều. Leonardo cũng không mấy gần gũi với anh chị em của mình.
3. ÔNG CHƯA TỪNG TRẢI QUA TRƯỜNG LỚP BÀI BẢN: Là một thiên tài toàn năng, nhưng Leonardo thực chất không nhận được sự giáo dục bài bản. Ông chỉ được học những kiến thức, kỹ năng căn bản như đọc, viết, và toán học còn lại phần lớn những kiến thức chuyên sâu là do ông tự tìm tòi, học hỏi. Ví dụ như ông đã tự học ngôn ngữ Latin, thứ ngôn ngữ của giới học thuật hay toán học cao cấp, một chủ đề mà ông vô cùng đam mê, tuy vậy, phải tới năm 30 tuổi thì ông mới bắt đầu tập trung nghiên cứu nó.
4. ÔNG KHÔNG DÀNH NHIỀU THỜI GIAN CHO HỘI HỌA: Mặc dù được biết đến nhiều nhất với danh xưng là một trong những họa sĩ vĩ đại nhất mọi thời đại, gia sản hội họa của ông lại khá khiêm tốn. Trên thực tế, hiện tại chỉ còn khoảng 17 tác phẩm của ông còn tồn tại. Phần lớn là do ông rất bận rộn với các nghiên cứu khoa học hay công việc kỹ sư. Quỹ thời gian hạn hẹp không cho phép ông nhận nhiều hợp đồng hội họa hay thực hiện nhiều tác phẩm hội họa. Một vài tác phẩm nổi tiếng của ông như Cuộc chiến của Anghiari hay Nàng Leda chỉ được biết đến qua các bản sao được vẽ lại bởi các họa sĩ khác sau khi tác phẩm gốc bị thất lạc hay hư hỏng theo thời gian. Tuy vậy, danh tiếng mà Leonardo có được là lời khẳng định đanh thép cho tài năng hội họa của ông. Dù chỉ còn rất ít tác phẩm hoàn chỉnh còn tồn tại, tầm ảnh hưởng của ông tới các đồng nghiệp đương thời hay các họa sĩ đời sau là không thể phủ nhận.
5. ÔNG ĐẾN VỚI HỘI HỌA KHI MỚI 15 TUỔI: Leonardo bắt đầu sự nghiệp hội họa khá sớm. Nhờ vào danh tiếng của cha ông, Leonardo được theo học tại xưởng vẽ của họa sĩ nổi tiếng Andrea del Verrocchio khi mới 15 tuổi. Chính tại đây, ông được lĩnh hội những kiến thức nền tảng về hội họa và điêu khắc, xây dựng, thiết kế và tạo hình. Cũng trong thời gian đó, ông đồng thời làm việc tại xưởng vẽ của Antonio Pollaiuolo. Năm 20, ông được gia nhập hội họa sĩ tại Florence, tuy nhiên, ông vẫn tiếp tục làm việc tại xưởng vẽ của Verrocchio trước khi tách ra hoạt động động lập.
6. ÔNG ĐẶC BIỆT HỨNG THÚ VỚI GIẢI PHẪU CƠ THỂ NGƯỜI: Leonardo còn đặc biệt hứng thú với chủ đề giải phẫu cơ thể người. Ông không chỉ tìm hiểu về lý thuyết mà còn trực tiếp thực hiện tới 30 ca giải phẫu tại các bệnh viện ở Milan, Florence, và La Mã. Đam mê giải phẫu của ông lớn tới nỗi nó đã trở thành một lĩnh vực nghiên cứu chuyên sâu của người hoạ sĩ mà không chỉ liên quan tới công việc hội họa của ông. Rất lâu trước đó Leonardo đã có hứng thú với cấu trúc cơ thể người và đã tiến hành nghiên cứu sinh học. Các bức vẽ của ông phản ánh hoạt động của bộ não, trái tim, và phổi đều là những thành tựu quan trọng trong lĩnh vực khoa học. Trên thực tế, các bức vẽ về kết cấu cơ thể người đã giúp tạo nền tảng cho giải phẫu cơ thể người hiện đại.
7. TỶ PHÚ BILL GATES SỞ HỮU CUỐN SỔ TAY CỦA ÔNG: Là một người đam mê học tập, không quá ngạc nhiên khi Leonardo còn là một cây bút xuất chúng. Rất nhiều cuốn sổ tay của danh họa đại tài hiện đang được lưu giữ và trưng bày tại những viện bảo tàng danh giá trên thế giới như Bảo tàng Anh Quốc, Bảo tàng Victoria & Albert, nhưng, đặc biệt nhất, một trong số đó lại được sở hữu bởi tỷ phú Bill Gates - thiên tài hiện đại. Cuốn sổ có tên gọi Codex Hammer (hay Codex Leicester) được bán cho nhà đồng sáng lập của Microsoft vào năm 1994 với giá 30.8 triệu đô la. Cuốn sổ dài 72 trang, được viết khoảng giữa năm 1506 và 1510. Nó chứa đựng những chiêm nghiệm của Leonardo về rất nhiều chủ đề như vì sao bầu trời lại có màu xanh, cho tới những câu hỏi về mặt trăng, về chuyển động của nước, hay cách cấu thành của hóa thạch.
8. CÔNG TRÌNH VĨ ĐẠI NHẤT CỦA ÔNG BỊ HỦY HOẠI BỞI CHIẾN TRANH: Leonardo nổi tiếng với những tác phẩm nghệ thuật mang tính biểu tượng như Mona Lisa và Bữa ăn tối cuối cùng, nhưng thật không may cho chúng ta, tác phẩm vĩ đại nhất của ông đã không bao giờ được hiện thực hóa một cách trọn vẹn. Năm 1482, Leonardo rời Florence tới Milan, ông đã bị thu hút bởi một dự án xây dựng một bức tượng cưỡi ngựa khổng lồ tôn vinh Francesco Sforza. Khi hoàn thành, nó sẽ lớn hơn hai bức tượng cưỡi ngựa khác của thời Phục hưng do Donatello và người cố vấn cũ của Leonardo, Verrocchio thực hiện. Nó cao hơn 5 mét, được đặt hàng bởi con trai của tư lệnh Sforza, công tước của Milan. Leonardo đã mất tới 17 năm để hoàn thành bức tượng, một điều không mấy bất thường với Leonardo bởi ông còn theo đuổi rất nhiều đam mê khác.
Sau 12 năm, đến năm 1493, mô hình mẫu bằng đất sét của bức tượng đã được trưng bày và người nghệ sĩ lại tiếp tục phác họa chi tiết hơn cho sản phẩm cuối cùng trên đồng. Không may, khối đồng được sử dụng cho bức tượng lại bị trưng dụng để đúc súng, trong trận chiến với quân xâm lược Pháp. Trên thực tế, nó đã bị phá hủy vào năm 1499 và mô hình mẫu bằng đất sét cũng bị phá đổ khi quân Pháp xâm chiếm thành phố. Vậy là, một trong những tác phẩm điêu khắc quan trọng nhất của thời kỳ Phục hưng đã bị hủy hoại đầy đáng tiếc.
9. ÔNG TỪNG LÀ MỘT KỸ SƯ VÀ KIẾN TRÚC SƯ QUÂN ĐỘI: Một vài năm sau khi hoàn thành Gran Cavallo, Leonardo đã ký thỏa thuận với Cesare Borgia, thường được gọi là Công tước Valentinois, Hoàng tử của Andria và Venafri, Bá tước Diois, Lãnh chúa Piombino, Camerino, Urbino, Gonfalonier, là một tướng lĩnh quân sự của Giáo hội Cơ Đốc La Mã, tướng đánh thuê Ý. Leonardo có 10 năm đảm nhiệm chức vụ kiến trúc sư và kỹ sư quân đội. Bởi vậy, ông có cơ hội đặt chân tới các thuộc địa của Borgia. Ông cũng đã xây dựng rất nhiều kế hoạch và bản đồ địa hình cho thành phố, điểm đặc biệt là những tấm bản đồ này đều đi trước thời đại rất nhiều.
10. ÔNG DÀNH NHỮNG NĂM CUỐI ĐỜI TẠI PHÁP: Năm 60 tuổi Leonardo bị buộc phải rời khỏi Milan để tới Rome sau một cuộc biến động về chính trị. Tại Rome, ông được đón tiếp bởi Giuliano de’Medici, con trai thứ hai của Piero de' Medici và Lucrezia Tornabuoni. Là người đồng cai trị Florence, cùng với anh trai Lorenzo the Magnificent. Tại đây, Leonardo khá nhàn rỗi nhưng vẫn nhận được lương đều đặn trong khi các đồng nghiệp cùng thời với ông như Raphael và Michelangelo đều rất bận rộn với các đơn đặt hàng của Giáo hội. Điều này đã khiến cho Leonardo thực sự tức giận và sốt ruột, bởi vậy năm năm sau, ông rất vui mừng khi nhận được lời mời tới làm việc từ vị vua của Pháp.
Ông rời Ý vào năm 1516 và không bao giờ quay trở lại. Tại Pháp, Leonardo không dành nhiều thời gian cho hội họa, thay vào đó, ông dành nhiều thời gian cho các dự án khoa học. Leonardo qua đời ít năm sau khi chuyển tới Pháp và được chôn cất tại Nhà thờ Collegiate của Saint Florentin tại Château d'Amboise. Không nay, nhà thờ đã bị hư hại nghiêm trọng sau Cách Mạng Pháp và bị dỡ bỏ vào năm 1802.
Découvertes et Savoirs
___________________
Hoang Nguyen gởi
