thuận nghịch đều tinh tấn

Giảng ngày 13/06/1987

Phần đông những người tập ngồi thiền, chỉ trong một tuần lễ thì cảm giác rất có tiến bộ, thân thể kiện khang, tinh thần cũng khoái lạc, phiền não càng ngày càng ít, trí huệ càng ngày càng tăng trưởng, cũng không có ưu sầu, sân hận, đây là biểu hiện công phu ngồi thiền tương ưng.

Có người lại ngồi thiền mà tâm bận ý loạn, vọng tưởng lăng xăng, càng ngồi càng áy náy, ngồi không yên. Vốn không có phiền não, nhưng nay ngồi lại sinh phiền não, vốn không ưu sầu, nhưng khi ngồi lại sinh ưu sầu, thậm chí có người ngồi ở đây mà vọng tưởng về tiền bạc, vọng tưởng về dục niệm hoặc là nghĩ :"Ngồi thiền chẳng ích lợi gì, không thể khiến cho tôi được tiếng tăm", hoặc nghĩ :"Ngồi thiền không bằng đến nhà hàng ăn đồ ngon vật lạ". Phần đông lại nghĩ :"Không bằng ở nhà mình ngủ nhiều hơn một chút, thoải mái hơn ở đây".
Người có hai loại, một là người có căn lành phát hiện, nghĩ muốn tu hành, buông xả mọi thứ, đợi đến khi căn lành thành thục liền thành Phật. Riêng có một hạng người nghiệp chướng sâu nặng, cho nên có câu :

"Muốn học giỏi, oan nghiệt tìm ;
Muốn thành Phật, trước thọ ma".

Ma đến nhiễu loạn tính của bạn, xem ý chí của bạn có kiên cố chăng, có thật muốn ngồi thiền chăng, đến để khảo nghiệm bạn. Lúc đó bạn không nên bị cảnh chuyển, gặp thuận cảnh, nghịch cảnh đều tinh tấn. Gặp thuận cảnh, phải cầu tiến về trước ; gặp nghịch cảnh cũng phải cầu tiến về trước. Tức nhiên đã biết ngồi thiền là tốt, bất luận là vọng tưởng gì, ngồi xuống rồi cũng phải nhẫn, đây là công phu có tiến bộ, phải phát đại bồ đề tâm, tương lai nhất định thành Phật.

Phải dùng kiên, thành, hằng ba điều kiện này để khắc phục bất cứ cảnh giới nào.
1. Kiên : Phải có tâm kiên cố, bất cứ cảnh giới nào trước mặt, cũng phải khắc phục.
2. Thành : Cẩn thận sự việc, đối với tham thiền phải chí thành khẩn thiết, đừng có tâm hư ngụy.
3. Hằng : Thường hằng không đổi, nếu muốn làm việc gì phải trước sau như một. Khi bắt đầu ngồi thiền, phải quán triệt thủy chung, hiểu biết triệt để, nhận thức bản lai diện mục, như thế mới liễu sinh thoát tử, mới đạt được quả Phật bồ đề.