Amoni nitrat là gì? Tại sao Amoni nitrat có thể phát nổ?
Bao đựng phân bón có amoni nitrat. Ảnh: Sky News.
Amoni nitrat (hay ammonium nitrate) có công thức hóa học là NH4NO3, là chất tinh thể rắn màu trắng có khả năng hòa tan cao trong nước ở nhiệt độ bình thường và áp suất tiêu chuẩn.
Amoni nitrat được tìm thấy nhiều nhất là ở sa mạc Atacama của Chile. Nhưng hiện nay 100% hóa chất sử dụng được sản xuất bằng cách cho amoniac phản ứng với axit nitric.
Amoni nitrat dùng để làm gì?
Amoni nitrat tương đối ổn định trong hầu hết các điều kiện và không tốn kém cho việc sản xuất nên thường được sử dụng để thay thế cho các nguồn nitơ đắt tiền khác trong sản xuất phân bón.
Amoni nitrat cũng được sử dụng để sản xuất ANFO (Amoni nitrat/ dầu nhiên liệu). Đây là một loại chất nổ công nghiệp được sử dụng trong khai mỏ, khai thác đá và xây dựng dân dụng.Có thời kỳ, nó chiếm tới 80% tổng số chất nổ công nghiệp được sử dụng ở Mỹ. Tuy nhiên, do lo ngại về khả năng bị lạm dụng gây nguy hiểm nên nhiều nước đang dần loại việc sử dụng bỏ chất này.
Nguyên nhân amoni nitrat phát nổ?
Nếu chỉ có riêng amoni nitrat thì nó không được coi là chất nguy hiểm. Nhưng trong một số điều kiện nhất định, amoni nitrat có thể biến từ một hợp chất ổn định thành chất nổ, mà không cần bất kỳ chất xúc tác hoặc nhiên liệu bên ngoài nào.
Amoni nitrat tạo ra nhiệt khi phân hủy, tương tự như cách nhiệt được tạo ra trong ủ phân bón nên được phân loại là "vật liệu giàu năng lượng". Nếu có đủ lượng, amoni nitrat không cần các nhân tố bên ngoài như lửa mồi mà vẫn có thể tạo ra đủ nhiệt để bốc cháy và duy trì lửa cháy.
Trong quá trình cháy, amoni nitrat trải qua những thay đổi hóa học dẫn đến sản xuất ra oxy khiến đám cháy được tiếp tục duy trì và lan rộng hơn.
Khi nóng lên, amoni nitrat chảy ra khiến không gian phía sau tiếp tục được làm nóng và hình thành khí. Khí nóng mở rộng nhưng bị niêm kín trong amoni nitrat nóng chảy và không có chỗ để thoát ra nên đến một lúc nào đó nó buộc phải phá vỡ hóa chất nóng chảy và gây ra vụ nổ.
Phương Phùng
usaelection gởi
