Ở thôn Nhị Dinh 1, xã Điện Phước TX Điện Bàn, Quảng Nam có một ngôi trường nghe tên rất lạ lẫm: Trường Tiểu học mang tên Junko.
Thầy Hiệu trưởng Trần Công Trường cho biết, biết mấy hôm nữa có đoàn Nhật Bản sang thăm trường, trao quà và hỗ trợ những học sinh thuộc diện nghèo khó. Từ ngày có trường Junko, năm nào cũng có đoàn Nhật Bản sang thăm. Họ đến giao lưu với các em học sinh, rồi về tận nhà phụ huynh xin ăn ở cùng để nắm bắt tình hình. Sau khi thu thập xong, sang năm họ quay lại và mang đến những phần quà thiết thực.
Ở nước ta, trường học thường lấy tên địa danh, tên danh nhân để đặt, sao trường mình lại có tên lạ vậy? Thầy Trường đáp: Câu chuyện dài làm, nó xảy ra cách đây đúng 20 năm. Bản thân tôi cũng bất ngờ về sự ra đời của ngôi trường, huống hồ các anh.
Và không phải ai khác, thầy Trường chính là người hiểu rõ ngọn ngành. Sau chiến tranh, xã Điện Phước có Trường Tiểu học Hoàng Hoa Thám, ngày đó học sinh nhiều, đi lại khó khăn nên ngoài ngôi trường chính có một phân hiệu nằm cạnh trường Junko bây giờ.
Ước muốn không dang dở của.
Mùa hè năm 1993, người con gái Nhật Bản có tên Junko Takahashi tròn 20 tuổi, là sinh viên năm thứ 3 của Trường Đại học Minh Trị Thiên Hoàng, học ngành Quan hệ quốc tế. Tranh thủ thời gian nghỉ hè, cô cùng những người bạn lên đường sang Việt Nam tìm hiểu, nghiên cứu các tư liệu phục vụ cho bài luận văn với chủ đề “Sự phát triển kinh tế và đầu tư trực tiếp nước ngoài ở khu vực Đông Nam Á”. Khi đặt chân đến vùng đất Quảng Nam – Đà Nẵng, Junko ấn tượng bởi cuộc sống của người dân nơi đây.
Tuy nhiều khó khăn, thiếu thốn nhưng họ sống hiền hoà, chân chất, nghĩa tình. Từ những người nông dân lam lũ đến những em bé thơ ngây, ai cũng chào đón cô và những người bạn rất nhiệt tình bằng sự mộc mạc gần gũi theo cách của người dân quê nghèo khổ.
Vừa đi, vừa chứng kiến, Junko mang trong mình nỗi trăn trở về cuộc sống của người dân xứ Quảng Đà. Dọc đường bắt gặp những gì, Junko đều ghi vào cuốn sổ nhật ký. Trong đó có trang Junko ghi rằng, khi tốt nghiệp ra trường, cô muốn tìm kiếm việc làm tại Việt Nam và dành số tiền lương để xây dựng một ngôi trường cho các em nhỏ học hành tử tế, đầy đủ tiện nghi.
Tuy nhiên, sau 1 tháng trở lại Nhật Bản, Junko qua đời sau một tai nạn giao thông.
Cứ ngỡ rằng, những tâm nguyện của cô gái trẻ xứ hoa anh đào sẽ không thực hiện, thì may thay, bố cô là ông Horotaro TaKahashi đã lật giở những trang nhật ký và biết được ước mơ của con gái mình. Thương con, ông Horotaro Takahashi quyết định sang Việt Nam thực hiện điều này.
“Theo phong tục người Nhật, khi con gái tròn 20 tuổi, họ tổ chức lễ trưởng thành, cha mẹ sẽ cho một ít tài sản. Ông bà Horotaro TaKahashi kinh doanh xăng dầu, thuộc dạng khá giả. Do đó, ngoài số tiền ba mẹ cho cùng với tiền tiết kiệm, tiền bồi thường bảo hiểm, tiền phúng điếu…, ông bà Horotaro đã dành hết vào việc xây dựng Trường Tiểu học Junko và chi phí cho trang thiết bị của trường”, thầy Trường kể.
Sao chọn xã Điện Phước để xây trường, vì ông bà Horotaro TaKahashi chưa đến đây bao giờ? Thầy Trường cho biết ngày đó, qua GS Ebashi, thầy dạy Junko, kết nối với Việt Nam thông qua một giáo sư đang công tác tại Trường ĐH Đà Nẵng. Khi ấy, ở Điện Phước đang thiếu thốn nhiều thứ, chỉ có một ngồi trường bé nhỏ, trang thiết bị hầu như không có. Khi hai vợ chồng Horotaro đến và họ đồng ý xây trường tại đây.
Ông bà Horotaro đã đầu tư 100.000 USD (tương đương khoảng 2,3 tỷ đồng) xây một ngôi trường 8 phòng, một nhà thi đấu, một công trình vệ sinh. Ngày 4/9/1995, ngôi trường hoàn thành và đưa vào sử dụng. Để ghi ơn người con gái Nhật Bản, ngôi trường cũ Hoàng Hoa Thám được đổi tên thành Trường Tiểu học Junko.
Trước cái chết của Junko, một nhóm sinh viên Trường Đại học Minh Trị Thiên Hoàng, nơi Junko học tập đã thành lập Hiệp hội Junko. Hội đứng ra quyên góp tiền của, vật dụng để đầu tư vào ngôi trường mà ông bà Horotaro xây dựng. Năm học 1995-1996, trường khánh thành và khai giảng năm học đầu tiên với 950 học sinh. Đến năm 2000, những người bạn của bố mẹ Junko tiếp tục quyên góp, xây thêm 5 phòng học trên tầng lầu, trị giá khoảng 200 triệu đồng… Càng trân trọng hơn, từ đó đến nay, hằng năm ông bà Horotaro và sinh viên Hiệp hội Junko đều sang thăm trường từ 1-2 lần.
Đặc biệt, Hiệp hội Junko năm nào cũng trao tặng hàng trăm suất học bổng cho trẻ em nghèo vượt khó của tỉnh Quảng Nam và TP Đà Nẵng. Trong đó, thường dành cho học sinh trường Junko từ 20-45 suất, trị giá mỗi suất 20 USD.
“Một ngôi trường được xây dựng bằng sự thiện tâm và tình nhân ái của Junko, của bố mẹ, bạn bè và người thân của cô, của những giáo sư và sinh viên Trường Đại học Minh Trị Thiên Hoàng, đã tồn tại trên đất Quảng Nam gần 20 năm qua, chính là vườn hoa đẹp của tình hữu nghị Việt – Nhật”, thầy Trần Công Trường.
Cảm kích trước nghĩa cử của Junko và những người thân, bạn bè của cô, thầy trò nhà trường ra sức thi đua học tập, giảng dạy thật tốt.
Đến năm 2000, trường Junko là ngôi trường thứ hai ở TX Điện Bàn được Bộ Giáo dục và Đào tạo công nhận đạt chuẩn quốc gia 1996 – 2000. Năm học 2015-2016 này, trường Junko tiếp nhận hơn 450 học sinh vào 18 lớp tiểu học.
Suốt chặng đường 20 năm hình thành và phát triển, ngôi trường đã đào tạo và nâng bước biết bao thế hệ học sinh. Rất nhiều người xuất phát từ ngôi trường đã trưởng thành và đóng góp đáng kể cho quê hương, đất nước… Không dừng lại ở sự nghiệp trồng người, vào những ngày mùa màng, tranh thủ những ngày Chủ nhật, người nông dân lại mượn sân trường để phơi lúa, sắn, bắp…
Hay những tháng ngày mưa bão, lũ lụt, ngôi trường là nơi che chở, nương trú của những hộ dân nghèo.
Dẫn chúng tôi tham quan căn phòng đặt bàn thờ Junko, thầy Trường chia sẻ, những ai đã từng giảng dạy và học tập tại ngôi trường này đều chung tâm trạng bùi ngùi, xúc động khi nhìn lại lịch sử hình thành và phát triển của trường, được xây dựng bằng trái tim, khối óc của những con người giàu lòng hữu nghị, yêu thương và gắn bó với mảnh đất này.
Còn ông Lê Văn Đình, thôn Nhị Dinh 3, kể, giai đoạn thập niên 90 của kỷ trước, ở Điện Phước chỉ có ngôi trường nhỏ bé, thiết bị thiếu thốn, con em ở đây đi học khổ lắm. Nhưng từ ngày trường mang tên cô gái Nhật mọc lên thì điều kiện học tập thay đổi hoàn toàn.
Ông Đình có 2 người con gái từng học tại trường Junko, và đến nay đều đã trở thành sinh viên.
“Cảm ơn Junko đã cho con em Điện Phước có một ngôi trường để học tập. Chất lượng dạy và học ở trường được nâng cao nên gia đình các xã bên cạnh cũng đưa con đến đây theo học”, ông Đình cho biết.
Nguồn Phan Đình Anh Khoa