Bộ tứ Quad là "con tốt của Hoa Kỳ"
Phản ứng về "Bộ tứ kim cương", Trung Quốc cho Quad là "'con tốt của Hoa Kỳ"
* NPR Radio: Quad chống lại sức mạnh đang trỗi dậy của Trung Quốc, chống lại yêu sách bất hợp pháp của Trung Quốc ở Biển Đông
* Global Times: Trung Quốc chắc chắn sẽ trở thành tâm điểm của hội nghị thượng đỉnh này - Mục tiêu của Mỹ là trấn áp hoàn toàn Trung Quốc.
* Global Times: Mỹ định biến Quad và AUKUS thành những "băng đảng nham hiểm" kiềm chế Trung Quốc. Chúng tôi kêu gọi các nước trong khu vực đừng để bị Washington lừa- đừng làm bia đỡ đạn cho Washington.
Nhân chuyện "bộ tứ kim cương " họp tại Hoa Thịnh Đốn (24.9.2021), người viết tóm lược về việc hình thành của bộ tứ QUAD (The Quadrilateral Security Dialogue) người viết tóm lược theo bài viết của đài NPR , sau đó là phản ứng của phía Trung Quốc qua báo mạng Hoàn Cầu Thời Báo của, đồng thời phía Mỹ và Nhật nhắc khéo Trung Quốc về các khoản đầu tư trong quá khứ....
Theo bài viết National Public Radio: Các nhà phân tích cho rằng, khi Tổng thống Biden tiếp các nhà lãnh đạo Nhật Bản, Australia và Ấn Độ tại Nhà Trắng vào ngày thứ Sáu (24.9.2021),các nhà phân tích cho rằng, đây sẽ nhằm thúc đẩy, định hướng lại về chính sách đối ngoại tránh cho Hoa Kỳ tham gia vào các cuộc chiến tranh lâu dài và các liên minh truyền thống ở châu Âu, thay vào đó tập trung vào việc chống lại kẻ thù đang nhanh chóng trỗi dậy là Trung Quốc.
Bốn nhà lãnh đạo sẽ gặp nhau lần thứ hai trong năm nay trong khuôn khổ Đối thoại An ninh Tứ giác, hay Bộ tứ, được thành lập sau thảm họa sóng thần năm 2004 ở châu Á. Trong những năm gần đây, các nhà phân tích cho rằng nhóm này đã nổi lên như một bức tường thành dân chủ quan trọng nhất chống lại sức mạnh đang trỗi dậy của Trung Quốc.
Các nhà lãnh đạo Quad đã gặp nhau vào tháng 3 vừa qua, và đưa ra một tuyên bố chung về tầm quan trọng của "pháp quyền [và] tự do hàng hải" - đề cập đến điều mà cả bốn nước coi là yêu sách bất hợp pháp của Trung Quốc ở Biển Đông, đồng thời cùng nhau nỗ lực thúc đẩy sản xuất và phân phối vắc xin COVID-19.
Theo Richard M. Rossow, một cố vấn cao cấp tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế ở Washington (CSIS), đã nói với các phóng viên mới đây: "Hiện tại sự kìm hãm của Trung Quốc đối với việc sản xuất và phát triển một số công nghệ, ảnh hưởng nhất định đến tất cả các quốc gia của chúng tôi, vì vậy tôi thấy có rất nhiều phạm vi hợp tác [Quad] đối với các công nghệ mới nổi và mở ra chuỗi cung ứng mới",
* Bộ tứ là vì Trung Quốc
Nhìn chung, mối quan tâm lớn nhất của Bộ tứ là sự thách thức đối với an ninh hàng hải do Trung Quốc đặt ra tại khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương. Bắc Kinh đã xây dựng các cơ sở quân sự trên các đảo nhân tạo ở Biển Đông - một tuyến đường thủy và thương mại quan trọng trên toàn cầu. Các thành viên của Quad coi đó là mối đe dọa tiềm tàng đối với thương mại và du lịch tự do. Và cả bốn quốc gia Quad đều có những mối quan hệ cụ thể riêng với Bắc Kinh.
- Ấn Độ - Ấn Độ và Trung Quốc có chung đường biên giới không phân chia dài nhất thế giới, nơi vào tháng 6 năm 2020, 20 binh sĩ Ấn Độ đã thiệt mạng trong cuộc chiến tay đôi với binh lính Trung Quốc. Cuộc đụng độ đã khiến Ấn Độ trả đũa từ ngoài chiến trường, đến việc cấm hàng chục ứng dụng do Trung Quốc sở hữu, bao gồm cả TikTok.
- Úc Đại Lợi - Mối quan hệ của Úc với Trung Quốc trở nên xấu đi sau khi Canberra kêu gọi một cuộc điều tra về giả thuyết rằng một phòng thí nghiệm ở Vũ Hán có thể đã làm rò rỉ vi-rút gây ra đại dịch COVID-19 toàn cầu. Hai nước cũng đã sa lầy vào các tranh chấp thương mại và trao đổi thuế quan.
Đầu tháng này, căng thẳng với Trung Quốc tăng cao hơn nữa khi Úc công bố hiệp ước an ninh AUKUS với Hoa Kỳ và Vương quốc Anh. Theo thỏa thuận, Australia sẽ nhận được các tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân do Mỹ sản xuất - mà nước này có thể sẽ sử dụng để tuần tra các vùng biển gần Trung Quốc.
- Nhật Bản - Nhật Bản có tranh chấp hàng hải riêng với Trung Quốc: Cả hai nước đều tuyên bố chủ quyền đối với Senkaku (theo cách gọi của Nhật Bản) hoặc quần đảo Điếu Ngư (theo cách gọi của Trung Quốc) ở Biển Hoa Đông.
- Hoa Kỳ - Washington đặc biệt lo lắng về những tuyên bố chủ quyền trên biển của Trung Quốc có ý nghĩa như thế nào đối với thương mại. Vào năm 2019, gần 2 nghìn tỷ đô la Mỹ trị giá thương mại đi qua vùng biển Ấn Độ - Thái Bình Dương. Mối quan hệ với Bắc Kinh đã trở nên tồi tệ trong những năm gần đây dưới thời cựu Tổng thống Donald Trump, người đã tham gia vào cuộc chiến thuế quan ăn miếng trả miếng với Bắc Kinh.
Tuy nhiên, Trung Quốc vẫn là đối tác thương mại quan trọng của tất cả các nước thuộc Nhóm Quad. Vì vậy, họ cần phải tiến hành một cách thận trọng. Các nhà phân tích nói rằng Trung Quốc không hài lòng về mục tiêu của Quad với Trung Quốc.
Bonny Lin, giám đốc Trung Quốc, cho biết: “Trung Quốc đã cố gắng miêu tả Nhóm Quad như một nhóm bao gồm tâm lý tổng bằng không trong Chiến tranh lạnh thành lập ra để đối đầu với Trung Quốc, như một liên minh quân sự tìm cách thúc đẩy sự bất ổn ở khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương,” Bonny Lin còn nói "Trung Quốc miêu tả Quad là một nhóm do Hoa Kỳ dẫn đầu với ba thành viên khác, về cơ bản, như cái mà Trung Quốc gọi là 'con tốt của Hoa Kỳ-as what China calls 'U.S. pawns."
Các quan chức Hoa Kỳ hiện tại và trước đây đã bác bỏ luận điểm rằng "Tôi coi đây là biện pháp ngăn chặn không chỉ Chiến tranh Lạnh mà còn thực sự làm bùng phát xung đột", Paula J. Dobriansky, cựu viên chức Hoa Kỳ nói với các phóng viên. "Tôi nghĩ rằng mục đích thực sự là để cung cấp một loại đối trọng ... một loại sắp xếp an ninh tập thể và một loại ngăn chặn để đảm bảo rằng các loại xung đột mà chúng tôi đã chứng kiến không vượt quá tầm kiểm soát."[1]
* Phản ứng của Trung Quốc về bộ tứ Quad
Theo Kyodo News, chính quyền Biden đã đề xuất với Nhật Bản, Australia và Ấn Độ rằng cuộc họp trực tiếp đầu tiên giữa các nhà lãnh đạo của các nước sẽ được tổ chức tại Washington vào cuối tháng 9.
Kyodo News lưu ý: "Cuộc họp sẽ nhấn mạnh sự thống nhất giữa bốn nền dân chủ Ấn Độ - Thái Bình Dương trong bối cảnh Trung Quốc ngày càng quyết đoán - amid China's growing assertiveness". Cả bốn nước đều muốn giải quyết những áp lực và thách thức được nhận thức do sự trỗi dậy của Trung Quốc. Washington muốn đi đầu trong việc thể chế hóa Bộ tứ. Trung Quốc chắc chắn sẽ trở thành tâm điểm của hội nghị thượng đỉnh này.
Trước đó, lãnh đạo 4 nước đã tổ chức hội nghị thượng đỉnh trực tuyến cấp lãnh đạo lần đầu tiên của Nhóm Quad vào ngày 12/3, đạt được thỏa thuận hợp tác sản xuất và cung cấp vắc xin COVID-19. Họ cũng đạt được sự đồng thuận về việc tạo ra các chuỗi cung ứng linh hoạt cho các vật liệu như đất hiếm. Tuy nhiên, nó chỉ ra rằng những sự đồng thuận này đã không được thực hiện thỏa đáng. Sự đồng thuận từ hội nghị thượng đỉnh trực tuyến hồi tháng 3 chỉ đưa ra định hướng mơ hồ. Bốn nước nhiều khả năng sẽ có các cuộc thảo luận cụ thể và thiết thực tại hội nghị thượng đỉnh lần này.
Bốn quốc gia đang cố gắng thành lập một cộng đồng vắc xin để hạn chế ảnh hưởng của Trung Quốc. Nhưng nhiều nước đã phàn nàn về chủ nghĩa dân tộc và tích trữ vắc xin của Mỹ. Về cơ sở hạ tầng, Ấn Độ có vị trí quan trọng đối với Sáng kiến "Vành đai và Con đường" (BRI) do Trung Quốc đề xuất. Do đó, Mỹ muốn sử dụng Ấn Độ để cản trở sự phát triển của BRI. Mục đích của nó là chia cắt châu Á và củng cố sự thống trị của chính nó trong khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Nhưng tiềm năng của Trung Quốc là rất lớn. Trung Quốc có sự tự tin chiến lược của riêng mình. Mỹ và các nước Quad khác khó có thể đạt được mục tiêu của mình.
Giờ đây, chính phủ Nhật Bản đã có một lựa chọn rõ ràng: Đã đứng về phía Washington. Cách tiếp cận này đặt ra một thách thức lớn đối với Nhật Bản, nước mà sự lựa chọn chiến lược đã hình thành một mâu thuẫn nghiêm trọng với thực tế. Tokyo muốn tiếp bước Washington trong việc trấn áp Bắc Kinh. Nhưng trên thực tế, kinh tế Nhật Bản không thể phát triển biệt lập với Trung Quốc.
Bốn nước Quad đều coi Trung Quốc là đối thủ. Nhưng họ không hoàn toàn đồng ý về các hoạt động thực tế và lợi ích quốc gia tương ứng của họ. Mục tiêu của Mỹ là trấn áp hoàn toàn Trung Quốc. Tuy nhiên, đối với Nhật Bản, sự phụ thuộc kinh tế của nước này vào Trung Quốc đã dẫn đến sự chia rẽ trong chiến lược của nước này. Australia chia sẻ chiến lược của Mỹ về văn hóa và giá trị, nhưng cũng có nhu cầu đối với Trung Quốc về kinh tế và hợp tác khu vực. Ấn Độ đang cố gắng nâng cao vị thế quốc tế của mình với sự giúp đỡ của Mỹ. Tuy nhiên, New Delhi không đủ mạnh và không thể nhận được sự giúp đỡ toàn diện từ Washington - vì vậy họ cũng cần hợp tác kinh tế với Trung Quốc.
Một mặt, bốn nước đang đối đầu chính trị và an ninh với Trung Quốc, mặt khác, họ không thể tách khỏi Trung Quốc về mặt kinh tế. Điều này sẽ dẫn đến những mâu thuẫn chiến lược của chính họ. Nếu Washington cố gắng sử dụng Trung Quốc như một đầu mối để thúc đẩy các cơ chế Quad, mong muốn của họ sẽ không dễ dàng được thực hiện.[2]
* Cơ chế Quad biến thành 'băng đảng nham hiểm" của Indo-Pacific chống TQ
Mục đích của cơ chế Quad là "bao vây Trung Quốc." Tình hình địa lý của nó mang lại cảm giác thoải mái cho giới tinh hoa chính trị của bốn quốc gia. Vẫn còn mơ hồ về những gì Trung Quốc sẽ bị bao vây. Mọi yếu tố đều chứa đựng rất nhiều trí tưởng tượng. Kết quả là, chương trình nghị sự của Quad khá méo mó và đầy rẫy những phần mở rộng hoang tưởng, giống như những lập luận không rõ ràng nhưng có thể hiểu được bằng cách phỏng đoán.
Ví dụ, "những thách thức phản đối trật tự dựa trên quy tắc hàng hải" của các thành viên Quad là một luận điểm như vậy. Trật tự hàng hải, bao gồm quyền tự do hàng hải, chưa bao giờ bị thách thức. Cái gọi là trật tự hàng hải được Mỹ và Nhật Bản gọi là sức mạnh hàng hải, trong khi "luật lệ" là quyền bá chủ hoặc quyền lợi được giao của các nước hàng hải như Mỹ và Nhật Bản. Khi nói về chủ đề này, cơ chế Quad thường giới hạn nó ở Biển Đông và Hoa Đông, với nỗ lực không chạm vào Ấn Độ Dương, một điểm nhạy cảm đối với New Delhi.
"Tạo ra một chuỗi cung ứng an toàn" là một lý lẽ khác. Chuỗi cung ứng xuyên quốc gia là kết quả tự nhiên của sự phân công lao động toàn cầu, mà bản thân nó là sản phẩm của quá trình thị trường hóa. Để kiềm chế Trung Quốc, Mỹ đã bắt đầu phát triển chuỗi cung ứng các sản phẩm công nghệ chủ chốt, ngoại trừ Trung Quốc đại lục. Lãnh vực bán dẫn là lãnh vực đầu tiên chịu gánh nặng. Dù có áp dụng bao nhiêu lời hùng biện đi chăng nữa, những nỗ lực này trong chuỗi cung ứng đều phản thị trường, được ưu tiên về mặt chính trị, nhằm tạo ra sự đối đầu, và do đó vô đạo đức và xấu xa.
Thủ tướng Nhật Bản Yoshihide Suga cho biết hôm thứ Tư trước chuyến công du tới Washington rằng "Sự thay đổi cán cân quyền lực do sự trỗi dậy của Trung Quốc ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, cùng với sự tập trung ngày càng tăng của đại dịch đã làm gia tăng sự không chắc chắn." Ông cũng cường điệu rằng sức mạnh quân sự ngày càng tăng của Trung Quốc "có thể gây nguy cơ đối với hòa bình và thịnh vượng của đất nước chúng ta."
Phát triển là quyền thiêng liêng của 1,4 tỷ người Trung Quốc, ngân sách quân sự của Trung Quốc chưa đến 1,5% GDP. Trung Quốc tuân thủ nguyên tắc không sử dụng vũ khí hạt nhân trước tiên và không phát động bất kỳ cuộc chiến tranh nào chống lại các quốc gia khác trong nhiều thập kỷ. Mặc dù các quốc gia như Nhật Bản vốn lo ngại về sự trỗi dậy của Trung Quốc, nhưng họ nên bày tỏ quan ngại của mình một cách hạn chế. Từ góc độ này, việc tham gia vào Bộ tứ nhằm mục đích đối đầu với Trung Quốc là một động thái vô trách nhiệm nghiêm trọng. Nó đã và đang đẩy nhanh những bất ổn vốn được nhiều nước coi là chắc chắn của cuộc đối đầu.
Bản thân cơ chế Quad không thể gây hại cho Trung Quốc. Đó là bởi vì nó có thể hình thành một thế bao vây Trung Quốc, nhưng sẽ không bao giờ ngăn cản được sự phát triển và vươn lên lâu dài của Trung Quốc. Điều này cũng áp dụng cho AUKUS. Tuy nhiên, những liên minh mới này đã tuyên bố bắt đầu kỷ nguyên của những xung đột và đối đầu. Chúng sẽ mang lại những thay đổi vĩ mô và sâu sắc cho các lĩnh vực từ cấu trúc toàn cầu đến các quy tắc ứng xử.
Khu vực châu Á-Thái Bình Dương cần phải đấu tranh với "băng đảng nham hiểm" do Quad và AUKUS đại diện, khiến cho những cơn cuồng loạn địa chính trị không có cơ hội phá hủy tương lai của châu Á-Thái Bình Dương. Mặc dù Quad tuyên bố là một liên minh dựa trên giá trị, các thành viên rõ ràng biết rằng họ đang tham gia vào tranh cãi và tạo ra rủi ro chiến lược. Do đó, họ không dám làm rõ cách họ định nghĩa chính xác về Bộ tứ, với bốn thành viên giải thích khối theo những cách khác nhau.
Mỹ định biến Quad và AUKUS thành những "băng đảng nham hiểm" kiềm chế Trung Quốc. Một mặt, nó kiên quyết củng cố để làm sâu sắc hơn quan hệ hợp tác chống Trung Quốc của cơ chế Quad. Mặt khác, nó sẽ dần dần lôi kéo các nước khác trong khu vực tham gia băng nhóm. Chúng tôi kêu gọi các nước trong khu vực đừng để bị Washington lừa. Họ nên từ chối trở thành con tốt địa chính trị của Mỹ chống lại Trung Quốc, hoặc trở thành bia đỡ đạn cho Washington.
Chúng ta phải nghiêm túc cảnh báo Nhật Bản, Ấn Độ và Úc không nên đi theo Mỹ để đối đầu với Trung Quốc. Một khi họ bước vào ranh giới đỏ, vì lợi ích cốt lõi của Trung Quốc, Trung Quốc sẽ không quan tâm đến quan hệ của họ với Mỹ, và Trung Quốc sẽ không ngần ngại trừng phạt họ.[3]
* " Cơ chế Quad là "bao vây Trung Quốc " là "vô đạo đức và xấu xa."(?)
Phần trên Hoàn Cầu thời báo của Trung Quốc viết "Mục đích của cơ chế Quad là "bao vây Trung Quốc." -" nhằm tạo ra sự đối đầu, và do đó vô đạo đức và xấu xa." Phía Congressional Research Service (CRS) nhắc nhở Trung Quốc vào thời gian "gần 40 năm trước" -" đầu tư nước ngoài" đổ vào Trung Quốc "giúp gần 800 triệu người thoát nghèo" phải chăng đây là hành động " vô đạo đức"?
Theo CRS, trước khi bắt đầu cải cách kinh tế và tự do hóa thương mại gần 40 năm trước, Trung Quốc đã duy trì các chính sách khiến nền kinh tế rất nghèo nàn, trì trệ, kiểm soát tập trung, kém hiệu quả và tương đối biệt lập với nền kinh tế toàn cầu. Kể từ khi mở cửa với thương mại và đầu tư nước ngoài thực hiện cải cách thị trường tự do vào năm 1979, Trung Quốc đã nằm trong số các nền kinh tế phát triển nhanh nhất thế giới... Và giúp gần 800 triệu người thoát nghèo. [4]
Còn phía Nhật Bản theo Viện nghiên cứu Japan Research Institute đã nhắc khéo rằng:
Nền kinh tế Trung Quốc kể từ khi bắt đầu cải cách và chính sách mở cửa nhằm xây dựng lại nền kinh tế và xã hội đã bị tàn phá bởi Cách mạng Văn hóa. Sự thay đổi chính sách dường như cũng được thúc đẩy bởi sự thừa nhận rằng thu nhập của người Trung Quốc bình thường quá thấp so với thu nhập ở các nền kinh tế châu Á khác, đến mức tương lai của nhà nước Trung Quốc và chế độ cộng sản sẽ gặp nguy hiểm nếu không có hành động nào đó được thực hiện, nâng cao mức sống của người dân thông qua tăng trưởng kinh tế.
Việc thành lập các khu kỹ nghệ đã tạo ra động lực cho dòng vốn đầu tư nước ngoài ồ ạt rót vào Trung Quốc .... Dòng vốn nước ngoài, từ công nghệ đến bí quyết quản lý đã cho phép Trung Quốc biến nguồn lao động tăng trưởng kinh tế nhanh chóng.[5] Vấn đề được đặt ra là việc các nước tham gia đầu tư vào Trung Quốc để " xây dựng lại nền kinh tế và xã hội đã bị tàn phá bởi Cách mạng Văn hóa " phải chăng là hành động " vô đạo đức"?
* "Quyền tự do hàng hải, chưa bao giờ bị thách thức"
Theo Hoàn Cầu Thời Báo Trung Quốc viết rằng: "Trật tự hàng hải, bao gồm quyền tự do hàng hải, chưa bao giờ bị thách thức." Cái luật mà Trung Quốc ban hành kể từ ngày 01.9.2021 , bắt buộc các tàu thuyền trước khi đi vào Biển Đông phải khai báo với nhà cầm quyền Trung Quốc . Việc ban hành luật này, phải chăng Trung Quốc đã vi phạm " trật tự hàng hải", và "quyền tự do hàng hải" đã bị thách thức " bởi chính phía Trung Quốc ? Sẽ dẫn đến hậu quả là "tạo ra rủi ro chiến lược" tại vùng này?
* Hợp thức hóa cho Úc trang bị vũ khí nguyên tử?
Điểm mấu chốt của sự việc không còn là " Mỹ định biến"....mà Mỹ đã hành động. Theo một vài nhà phân tích thời cuộc, việc sản xuất tàu ngầm chạy bằng năng lượng nguyên tử phải mất cả chục năm, cộng thêm 18 tháng nghiên cứu trước khi bắt tay vào chế tạo, tính ra phải mất một thời gian khá dài không thích hợp với tình thế hiện tại. Cho nên " Theo thỏa thuận, Australia sẽ nhận được các tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân do Mỹ sản xuất - mà nước này có thể sẽ sử dụng để tuần tra các vùng biển gần Trung Quốc." Có nghĩa là việc thành lập AUKUS chẳng qua chỉ là cái cớ để hợp thức hóa cho việc Úc trang bị vũ khí nguyên tử tại vùng phía Nam Biển Đông, bằng hình thức mua hoặc thuê tàu ngầm của Anh hoặc Mỹ như lời Bộ Trưởng Quốc Phòng Úc tuyên bố, nhằm đáp ứng nhu cầu cấp bách hiện tại " để tuần tra các vùng biển gần Trung Quốc" . Một khi tàu ngầm của Úc đi vào vùng biển này không khai báo, thời liệu "Trung Quốc sẽ không ngần ngại trừng phạt họ" bằng cách "chắc chắn" kích hoạt " quả bom hẹn giờ " ở Biển Đông?
Đào Văn
NGUỒN:
[1]-NPR Radio 23.9.2021:5 Things To Know About Biden's Quad Summit With Leaders of India, Australia and Japan
[2]- Global Times 23.7.2021: Why Washington's Quad fantasies for China will hardly succeed
[3]- Global Times 23.9.2021:-Quad mechanism turning into 'sinister gang of Indo-Pacific'
[4]- CRS Report 25.6.2019-China’s Economic Rise: History, Trends, Challenges, and Implications for the U.S.
[5]- Japan Research Institude ,Sept. 1999:The “Three Reforms” in China: Progress and Outlook
__________________
Đặng Hữu Phát gởi
