BỖNG DƯNG KHÁC QUẮC

1. Tony có thời gian làm việc ở Hồng Công 6 tháng. Chia tay, thầy dặn: binh thư đông tây kim cổ đều nói "kỷ luật là sức mạnh". Trong lịch sử, dù vài ngàn quân với kỷ luật nghiêm khắc, tinh nhuệ thì vẫn đánh bại đội quân đông hơn gấp nhiều lần. Thương trường cũng không khác chiến trường là mấy, các công ty tồn tại hay phát triển được, đều phải đưa kỷ luật làm đầu.

Nước Đức tạo nên chủ nghĩa hoàn hảo và dẫn đầu châu Âu, người Nhật tạo nên huyền thoại da vàng châu Á, người Hàn tạo nên kỳ tích sông Hàn cũng vì tính kỷ luật kinh hoàng của họ. Ở các xã hội khác, bất cứ ai rèn luyện được tính kỷ luật, dù không thông minh xuất sắc vẫn đạt được một đỉnh cao nhất định trong nghề nghiệp của họ chọn. Bạn thử hẹn ăn trưa với Mr Jack Ma của Alibaba hay Mr Warren Buffett, hẹn 11h45 là đúng 11h45. Không có chuyện tiệc cưới mời 6h thì 7h15 mới múa hát và đãi ăn lúc 7h45.

Ở các nước Đông Nam Á, mọi thứ rất lộn xộn, đặc biệt trong quản lý kinh tế. Do tính cách cả nể, trọng tình và kém kỷ luật, xuề xòa qua quýt của người dân ở đây. Có lần Tony đến làm việc ở một nhà máy cá basa, thấy công nhân đi vệ sinh xong vô không rửa tay kỹ, kêu anh quản đốc nhưng ảnh nói thôi kệ. Bản thân ảnh thì vừa chỉ đạo sản xuất vừa quẹt quẹt smart phone chat chit với bồ, nhìn màn hình cười miết. Ông bảo vệ thì ngủ gục, ai tới phải bấm còi bấm chuông miết mới ra mở cửa cổng, đầu tóc lúc nào cũng rồi bù.

Trong phòng thì trưởng phòng XNK đang cợt nhã với một nhân viên nữ dễ dãi nào đó, cấu véo nhau như chốn khuê phòng. Nhân viên thì vừa đọc tin tức online vừa làm, nên ngôn ngữ hợp đồng ngoại thương mà cứ như nói chuyện showbiz. Họp xong, Tony rủ đi ăn trưa, ông giám đốc gọi ĐT miết thì anh tài xế mới xuất hiện, vì anh đang trong phòng riêng đánh bài ăn tiền với các tài xế khác. Tony nói sao anh để tình trạng vậy được anh. Ảnh cười khà khà, nói kệ, anh em cả mà, mình làm gắt quá tụi nó không thoải mái, tụi nó nghỉ việc hết.

Mấy năm sau, nhà máy rao bán, ông cổ đông lớn nhất đi nước ngoài trị bệnh rồi hem thấy trở về. Làm thua lỗ. Đơn hàng xuất khẩu nào cũng bị trả lại hoặc tiêu hủy, lúc thì nhiễm vi sinh, lúc thì rơi cây kim trong bịch cá, xuất qua kia bị máy dò kim loại phát hiện, lúc thì cháy nổ do công nhân bất cẩn…Lỗ lã triền miên, do không ai nắm rõ tài chính công ty thế nào, chi vung tay thoải mái, toàn lấy tiền công ty đi đám giỗ đám cưới rình rang của mấy cổ đông. Bữa họp quyết định chuyện bán nhà máy, 4 anh sáng lập viên, người đến muộn 15 phút, người đến muộn 2 tiếng, quýnh quáng bước vào phòng họp, gãi tai nói các lý do vô cùng quen thuộc như kẹt xe, lốp hỏng, đau bụng đột xuất, đưa mẹ đi bơi,…

Anh S, đại diện công ty tài chính, giờ là sở hữu nhà máy này, hỏi Tony chứ em biết vì sao họ rất giỏi, rất tài năng, nhưng làm không được không. Vì tính kỷ luật là thứ DUY NHẤT họ thiếu. S. nói anh sẽ không giữ ban giám đốc cũ, tính cách vậy làm ăn gì được em ơi. Phá sản là tất yếu của mọi công ty kém kỷ luật. Thượng bất chính, hạ tắc loạn. Người quản lý không nghiêm khắc với bản thân họ thì cấp dưới không nể phục được. Đừng có nói "lính ơi, nể giùm sếp đi". Nể là tự dưng nó nể, khi người lãnh đạo có đủ kỷ luật cho họ, lính sẽ lấy đó làm gương mà nể.

2. Với mỗi cá nhân, trước 30 tuổi, phải xây dựng nền móng cuộc đời. Kỷ luật là sắt, là thép (người ta nói kỷ luật thép cũng là vậy) để xây móng. Người có móng yếu, bê tông cốt tre chẳng hạn, thì sẽ dễ nhiễm bệnh với thói hư tật xấu của xã hội. Móng yếu thì chỉ xây được nhà nhỏ. Lỡ ai đó cho cái nhà to, nhà cao tầng (kiểu thừa kế) hoặc cố tình chiếm giữ (ăn cắp, chiếm đoạt) thì đều gây hậu quả khủng khiếp. Móng yếu thì dễ đổ sập.

Các bạn trẻ thân mến. Các bạn muốn có sự nghiệp bền vững, phải rèn cho bằng được tính kỷ luật. Định bụng 11h đêm ngủ là 11h, tắt đèn tắt máy tính đi ngủ. Đúng 5h sáng thức dậy là đúng 5h, vặn đồng hồ reng reng, bật dậy. Tập thể dục là tập thể dục. Mệt cũng tập, trời lạnh cỡ nào cũng tập. Đến công sở trường học phải tuyệt đối đúng giờ, 8h học là 8h mở tập ra học. Giờ ăn là ăn, giờ chơi là chơi, giờ làm là làm. Ngồi cà phê với bạn bè là nói chuyện, tắt máy, không vừa nói chuyện vừa gián đoạn vì facebook hay tin nhắn hay nhìn ngó lung tung tìm người quen. Kỷ luật khủng khiếp cho cá nhân mình, không nuông chiều cái lười, cái “thôi kệ”. Không muốn uống rượu là không uống, không muốn hút thuốc là không, không online là không online, không thử đầm là không thử đầm, không vượt đèn đỏ là không vượt dù không có công an, không quay bài là không quay dù không có giám thị. Học vì thích, vì đam mê, vì nền móng cho mình, không phải vì điểm danh, vì có bằng cấp, vì bố mẹ thầy cô ông bà. No, never.

Các bạn làm quản lý thân mến. Nên tìm kiếm và trải thảm đỏ mời người có TÍNH KỶ LUẬT vô team của mình. Đừng nhận người vì nó hiểu biết nhiều, bằng cấp đẹp, có lòng tốt, hay ngoại hình dễ thương. Không có ý nghĩa gì cả. Cứ qua 2 tháng thử việc, kỷ luật có hay không biết liền. Nhân viên làm việc mà không tập trung, trong giờ làm mà facebook nhắn tin cá nhân hay đọc web không liên quan công việc thì cho nó 2 lần cơ hội sửa sai, nếu lần thứ 3 vẫn vậy thì thành bản chất rồi, nên cho nghỉ sớm để tránh hậu quả đáng tiếc cho doanh nghiệp. Đưa ra các chế tài như trừ tiền, trừ lương, đuổi việc, báo cáo mỗi sáng, mỗi tối, mỗi đầu tuần, cuối tuần, cuối tháng, cuối quý. Ai chịu được thì làm, không thì thôi. Có ở lại cũng sẽ phá hoại.

3. Và từ nhỏ, mình lựa bạn mà chơi. Nói không với đám bạn thể loại vô kỷ luật, vì sẽ bị lây nhiễm. Khi đi học, chọn đội kỷ luật để làm bài tập nhóm mình có điểm cao. Quen biết hẹn hò, đứa nào mà cứ dây thun, hoặc hứa mà không làm, hoặc chẳng buồn đọc sách hay thể dục thể thao gì, cứ gặp nhau là tổ chức các hành vì đi ăn đi ngủ đi chơi…thì gửi cho nó cái tin nhắn hay một cái thank-you letter: “I am so regretful to inform you that”, tiễn. Dù nó có khóc có thề có hứa là “anh sẽ tập thể dục, em sẽ đọc sách, anh sẽ học Anh văn, em sẽ đúng giờ, anh sẽ làm việc nhà, em sẽ nấu ăn, anh sẽ, em sẽ …” nhưng thật ra chỉ là ước mơ của nó mà thôi.

Kỷ luật là cái từ sâu thẳm trong tâm can nó, từ cha mẹ nó dạy dỗ từ tấm bé và quyết tâm kinh thiên động địa của nó, chứ đứa nào chả biết kỷ luật là tốt, mà có mấy đứa làm được đâu.

Mình làm cha mẹ mà vô kỷ luật vô nguyên tắc, làm biếng, ăn ở dơ hầy, gì cũng giành làm, lỗi nào cũng bỏ qua thì đào đâu ra đứa con có kỷ luật. Trừ nhận thức cá nhân của nó, một ngày bỗng dưng khác quắc, tự dưng thành đứa bản lĩnh hơn người. 

______________


Đỗ Hứng gởi