Cuộc đời đầy nghịch lý của Hà Mã
Cuộc đời đầy nghịch lý của chúng ta
Có bao giờ bạn cảm thấy cuộc sống của mình đầy áp lực, mệt mỏi, như thể mỗi ngày chỉ là một chuỗi dài những nỗ lực để không bị nhấn chìm? Nếu vậy, hãy nghĩ về… một con Hà mã.
Hà mã là một sinh vật đầy nghịch lý.
Nó to lớn, mạnh mẽ, nguy hiểm, nhưng lại phải vật lộn với những yếu tố tự nhiên chỉ để sinh tồn.
. Nó không chịu được ánh nắng mặt trời, nhưng lại sống ở châu Phi – nơi mặt trời chói chang.
. Nó sống dưới nước, nhưng lại không biết bơi, không thở được lâu dưới nước.
. Nó là động vật ăn cỏ, phải lên bờ kiếm ăn mỗi ngày, nhưng ở trên cạn quá lâu lại có thể bị cháy nắng.
. Nó sở hữu sức mạnh kinh hoàng, có thể nghiền nát xương cá sấu bằng hàm răng dài hơn 50 cm, nhưng lại dành phần lớn thời gian chỉ để tồn tại giữa hai môi trường cạn & nước.
Hàng ngày, hà mã phải liên tục chạy đua giữa nước và cạn, giữa đói và sinh tồn, giữa sợ hãi và thích nghi. Nó là một sinh vật hùng mạnh nhưng vẫn phải vật lộn để sống sót.
Những sự thật này về Hà mã quả thật có thể khiến bất kỳ ai cũng phải bật cười. Nhưng dưới góc nhìn của Thiền tập, hình như chúng ta cũng không khá hơn hà mã là bao.
 Cuộc sống của chúng ta cũng đầy những nghịch lý và khó khăn. Giống như hà mã, chúng ta sinh ra không phải trong một thế giới hoàn hảo, mà trong một thế giới luôn biến đổi, nơi khổ đau là điều không thể tránh khỏi.
“Này các tỳ kheo, đây là chân lý cao quý về khổ:
Sinh là khổ, già là khổ, bệnh là khổ, chết là khổ.
Sầu, bi, khổ, ưu, não là khổ.
Gặp điều không ưa là khổ, xa lìa điều yêu thích là khổ.
Không đạt được điều mong cầu là khổ.
Tóm lại, ngũ uẩn chấp thủ là khổ.”
(Kinh Chuyển Pháp Luân – SN 56.11)
Con người cũng luôn phải chạy đua với cuộc sống, không khác chi con hà mã chạy đi chạy lại giữa dưới nước & trên bờ.
Muốn có tiền tài, nhưng làm việc quá sức thì mệt mỏ. Không làm thì không có tiền.
Muốn có tình yêu, nhưng yêu nhiều thì khổ vì lo lắng, chia ly. Không yêu thì cô đơn.
Muốn có danh vọng, nhưng càng lên cao càng áp lực. Không có thì lại khao khát quyền lực.
Chúng ta luôn bị cuốn vào vòng luẩn quẩn giữa muốn và không muốn, giữ và mất, thành công và thất bại.
Và đây, chính là Khổ Đế - Sự thật cuộc đời là Khổ.
Tại sao chúng ta khổ? Vì tham ái (tanha) – sự bám chấp vào những điều mong cầu.
"Này các tỳ kheo, đây là chân lý cao quý về nguyên nhân của khổ: Chính là tham ái (tanha) – lòng ham muốn đưa đến tái sinh, kèm theo hỷ và tham, tìm cầu sự thỏa mãn ở chỗ này chỗ kia.”
(Kinh Chuyển Pháp Luân – SN 56.11)
Giống như hà mã phải chạy giữa nước và cạn, con người cũng chạy đua với những tham vọng của mình.
Nếu ta ham muốn quá nhiều, ta sẽ rơi vào khổ não, lo âu, sợ hãi mất mát.
Nếu ta trốn tránh hết mọi thứ, ta lại bị tụt hậu, không thể tồn tại trong xã hội.
Chính tham ái này khiến con người không bao giờ thỏa mãn, luôn lo lắng, bất an, và dính mắc vào những thứ vô thường.
Và đây chính là Tập Đế – Nguyên nhân của khổ
Hà mã dù sống trong nghịch cảnh nhưng nó không than trách số phận. Nó chỉ đơn giản là thích nghi.
Nó không thể bơi, nhưng biết cách đi bộ dưới nước.
Nó không chịu được nắng, nhưng biết tiết ra “mồ hôi máu” để chống nắng.
Nó không thể thay đổi môi trường sống, nhưng nó tồn tại hàng triệu năm nhờ khả năng thích nghi.
Chúng ta cũng vậy. Nếu không thể thay đổi hoàn cảnh, hãy thay đổi Tâm ta, thay đổi cách chúng ta đối diện với nghịch cảnh.
“Này các tỳ kheo, đây là chân lý cao quý về sự chấm dứt của khổ. Đó là sự diệt tận tham ái, hoàn toàn từ bỏ, đoạn tận, giải thoát, không còn dính mắc.”
(Kinh Chuyển Pháp Luân – SN 56.11)
Điều đó không có nghĩa là từ bỏ mọi thứ, mà là từ bỏ sự dính mắc.
Chúng ta vẫn làm việc, nhưng không để tiền bạc chi phối tâm trí.
Chúng ta vẫn yêu thương, nhưng không bám víu vào người khác để tìm hạnh phúc.
Chúng ta vẫn nỗ lực, nhưng không sống chết vì danh vọng, địa vị.
Giải thoát không có nghĩa là từ bỏ cuộc sống, mà là sống mà không bị ràng buộc.
Và đây, chính là Diệt Đế – Giải thoát khỏi khổ
Hà mã có cách riêng để sinh tồn, còn chúng ta có Bát Chánh Đạo – Con đường đưa đến giác ngộ và bình an.
“Này các tỳ kheo, đây là con đường đưa đến sự chấm dứt khổ. Chính là Bát Chánh Đạo.”
(Kinh Chuyển Pháp Luân – SN 56.11)
Tám con đường này giúp ta sống tốt hơn, luôn vững vàng trước mọi thuận nghịch, đổi thay của cuộc đời.
1. Chánh Kiến – Nhìn rõ vô thường, không bám chấp.
2. Chánh Tư duy – Buông bỏ tham sân, giữ tâm từ bi.
3. Chánh Ngữ – Nói lời thiện lành, không dối trá.
4. Chánh Nghiệp – Làm điều đúng đắn, không hại ai.
5. Chánh Mạng – Nghề nghiệp chân chính, không vì lợi mà làm ác.
6. Chánh Tinh tấn – Nỗ lực tu tập thiện pháp.
7. Chánh Niệm – Nhận biết rõ ràng về thân, tâm.
8. Chánh Định – Hành Thiền để đạt trí tuệ sáng suốt.
Hà mã không chọn hoàn cảnh sống của nó, nhưng nó vẫn mạnh mẽ tồn tại.
Chúng ta cũng không chọn được hoàn cảnh sinh ra, nhưng chúng ta có thể chọn cách sống.
Nếu cuộc đời là khổ, hãy chấp nhận nó như một phần tự nhiên.
Nếu tham ái là nguyên nhân của khổ, hãy học cách buông bỏ bớt mong cầu.
Nếu có con đường thoát khổ, hãy bước từng bước trên con đường đó.
Bởi vì, như Đức Phật dạy:
“Ai sống quán niệm vô thường,
Người ấy thoát khỏi khổ đau.”
(Kinh Pháp Cú – Dhp 277)
Hà mã vẫn tồn tại giữa thiên nhiên khắc nghiệt mà không than phiền. Còn chúng ta – với trí tuệ của mình – liệu có thể sống nhẹ nhàng hơn, ít dính mắc hơn giữa đời đầy biến động này không?
Câu trả lời cho câu hỏi này, tự chúng ta cùng chiêm nghiệm lấy
__________________
Hoang Nguyen gởi
|
|