HÃY LÀ NGƯỜI TRONG SỐ ÍT - SỰ THẬT CẦN PHẢI HIỂU BIẾT
(Trích ý từ Tăng Chi Bộ Kinh Anguttara Nikaya – Phẩm Một Pháp)
I. SỰ THẬT CẦN PHẢI HIỂU BIẾT
Hôm nay chúng ta cùng nhau quán chiếu một chủ đề hết sức căn bản nhưng lại rất sâu sắc: “Sự thật cần phải hiểu biết” – một bài học được Đức Thế Tôn giảng dạy nhiều lần trong Tăng Chi Bộ Kinh.
Trong dòng chảy luân hồi vô tận, điều hiếm hoi và quý giá nhất chính là được sinh làm người, được gặp Chánh Pháp, được nghe lời Phật dạy và có cơ hội thực hành. Tuy nhiên, ngay cả trong loài người, không phải ai cũng nhận ra được giá trị ấy để nỗ lực tu tập, tinh tấn chuyển hóa.
Bài pháp hôm nay như một tấm gương để chúng ta soi lại chính mình:
• Ta đang là người may mắn thuộc “số ít” hay đang trôi lăn trong “số nhiều”?
• Ta đang buông lung trong đời sống hay thật sự biết trân quý từng hơi thở của kiếp người ngắn ngủi?
Đức Phật không chỉ chỉ ra sự thật, mà còn khơi mở con đường giải thoát. Vậy, sau khi thấy rõ sự thật, ta cần phải hành trì như thế nào?
Giữa dòng sinh tử mịt mùng,
Ai hay mình được trùng phùng Pháp duyên?
Sanh làm người, quý vô biên,
Nghe lời Chánh Pháp, khó riêng ai tầm!
Đức Thế Tôn chỉ rõ răn,
Sự thật đời sống – muôn phần hiểm nguy.
Biết rồi hãy gắng hành trì,
Để không uổng phí thân này hiện mang!
II. HÃY LÀ NGƯỜI TRONG SỐ ÍT
Đức Phật thuyết trong Tăng Chi Kinh – Phẩm Một Pháp như sau:
Ví như trong cõi Jambudīpa (Diêm-phù-đề) này, số ít là các khu vườn khả ái, các khu rừng khả ái, các hồ ao khả ái; còn nhiều hơn là đất cao thấp, sông sâu, rừng rậm gai góc, núi non hiểm trở.
Cũng vậy:
• Số ít là chúng sanh sanh trên đất liền, nhiều hơn là sanh trong nước.
• Số ít được tái sanh làm người, nhiều hơn tái sanh ngoài loài người.
• Số ít sanh vào quốc độ trung ương, nhiều hơn sanh nơi biên địa, man rợ.
• Số ít có trí tuệ, không điếc câm, có khả năng hiểu pháp; nhiều hơn thì chậm trí, không thể suy xét lời lành.
• Số ít có được mắt trí tuệ của bậc Thánh, nhiều hơn là kẻ chìm đắm trong vô minh.
• Số ít được thấy Như Lai, được nghe Pháp, được thọ trì và thực hành đúng Pháp, nhiều hơn là những chúng sanh không thấy, không nghe, không hành trì.
• Số ít khởi tinh tấn như lý, đạt định, đạt nhất tâm, nhiều hơn là lười biếng, không tinh cần.
• Số ít được hưởng vị ngọt của pháp, của mục đích, của giải thoát, nhiều hơn là kẻ sống buông lung, nuôi thân bằng thực phẩm thô lậu.
Người sanh được thật khó thay,
Đời người quý báu, chớ say luân hồi!
Cõi lành khó gặp trong đời,
Nay ta đã được, phải thời tinh tu.
Cũng vậy, số ít chúng sanh sau khi chết từ loài Người được tái sinh lại làm Người. Nhiều hơn là rơi vào địa ngục, ngạ quỷ, bàng sanh.
Ít hơn là chúng sanh giữ giới; nhiều hơn là người không giữ giới.
Ít hơn là người từ bỏ gia đình để xuất gia; nhiều hơn là người đắm chìm trong dục lạc thế gian.
Ít hơn là người biết cung kính bậc đáng kính; nhiều hơn là người vô lễ, kiêu mạn.
Giữ gìn giới luật tinh chuyên,
Sống đời phạm hạnh, vẹn nguyên chánh hành.
Tái sanh nhờ nghiệp đã làm,
Dục lạc buông bỏ, nhẹ nhàng xuất gia.
III. KỆ TỔNG HỢP - HÃY LÀ NGƯỜI TRONG SỐ ÍT
Ví như khắp cõi Diêm phù,
Ít nơi đẹp đẽ, rừng thu ao ngàn.
Nhiều là rừng rậm mênh mang,
Núi non hiểm trở, lội ngang khó đường.
Cũng như sanh giữa vô thường,
Ít loài đất liền, nước thường sinh hơn.
Ít sanh làm kiếp con người,
Nhiều là ngạ quỷ, súc sanh, A-tu-la…
Ít ai được sống nơi nhà
Có văn minh, biết thật tà – chánh ra.
Ít người trí tuệ sâu xa,
Nghe lời Phật dạy biết lành, biết suy.
Ít ai có mắt tuệ tri,
Nhiều người chìm đắm ngu si lặng lờ.
Ít ai gặp được Phật xưa,
Nhiều người mãi mãi chưa từng thấy chân.
Ít ai được học pháp chân,
Nhiều người chẳng hiểu, chẳng cần lắng nghe.
Ít người thọ trì lời thê,
Nhiều người nghe đó rồi chê bỏ liền.
Ít người quán sát Pháp hiền,
Nhiều người chỉ học, chẳng tìm nghĩa sâu.
Ít ai hiểu Pháp nhiệm mầu,
Lại càng ít kẻ thực hành đúng theo.
Ít người được hưởng hương chiều
Ngọt thơm giải thoát – cao siêu pháp màu.
Nhiều người chỉ sống khổ đau,
Cơm thừa, áo rách, dãi dầu trần ai.
Ít người khích động đúng thời,
Tinh tấn tu tập, vững nơi đạo mầu.
Nhiều người mê đắm sắc màu,
Thấy nghe rồi lại rơi vào buông lung.
Ít người định được tâm trung,
Nhiều người tán loạn, vọng tung mọi bề.
Ít người hạnh phúc đắm mê
Vị ngọt Chánh Pháp chẳng hề muốn buông.
Kệ nhắc nhớ:
“Pháp vị, giải thoát nhiệm mầu,
Mục tiêu an lạc dẫn đầu tu thân.”
“Chúng con nguyện sống chân thành,
Được hương vị ngọt của ngành Thánh nhân.”
Ít người chết được sanh làm
Người trong cõi thiện, xứng danh hiền lành.
Nhiều người đọa cảnh khổ quanh:
Địa ngục, ngạ quỷ, súc sanh luân hồi.
Ít người giữ giới sáng soi,
Nhiều người phá giới, buông trôi thân phàm.
Ít ai xuất thế tu hành,
Nhiều người đắm dục, chẳng dành đường tu.
Ít ai lễ bậc chân như,
Nhiều người kiêu mạn, chẳng thưa, chẳng cầu.
Luân hồi là cõi khổ đau,
Không tu, không trí biết đâu quay về.
Kệ nhắc nhớ:
“Từ vô thủy đã từng sanh,
Trâu bò, ngựa súc đau thành thịt xương.”
“Máu ta đổ đã tràn hương,
Hơn cả nước biển bốn phương hợp về.”
IV. HƯỚNG DẪN THỰC HÀNH
Để trở thành người thuộc số ít quý hiếm ấy, hành giả cần hành trì Tam học: Giới – Định – Tuệ:
1. Giới (Sīla):
Giữ gìn giới luật giúp thân tâm thanh tịnh, là nền móng vững chắc cho mọi thiện pháp.
2. Định (Samādhi):
Thiền định giúp tâm được nhất tâm, trụ vững giữa mọi nghịch cảnh.
3. Tuệ (Paññā):
Tuệ giúp thấy rõ sự thật vô thường – khổ – vô ngã, dẫn đến chán ly, xả ly và giải thoát.
Vậy nên phải biết quay về,
Nương nơi Tam Bảo chẳng hề ngã nghiêng.
Giữ gìn giới luật trang nghiêm,
Hành thiền tỉnh giác, tâm yên nhẹ nhàng.
Trí tuệ phát sáng rỡ ràng,
Thấy được khổ đế, đoạn vàng si mê.
Giới – Định – Tuệ, hãy đi về
Con đường Giải Thoát vượt bề khổ đau.
V. CẢNH TỈNH VỀ LUÂN HỒI
Trong Tương Ưng Bộ Kinh, Đức Phật dạy:
“Từ vô lượng kiếp, các ông đã từng làm trâu, bò, dê, gia cầm… máu mà các ông đã đổ còn nhiều hơn nước bốn biển.”
Nếu không hành trì Thánh Đạo Tám Ngành, không tích lũy công đức Ba-la-mật, thì sẽ mãi trôi lăn trong luân hồi đau khổ, không thể thoát ra.
Luân hồi biển khổ mênh mông,
Máu xương nhiều hơn nước trong bốn bề,
Giới – Định – Tuệ, nguyện bước đi,
Thánh Đạo tám ngành, vượt bể khổ mê.
VI. GHI NHỚ CUỐI BÀI VÀ HỒI HƯỚNG CÔNG ĐỨC
Tất cả những gì được chia sẻ hôm nay không nhằm gây lo âu, mà để chúng ta tỉnh thức.
• Được làm người là quý,
• Gặp Chánh Pháp là hy hữu,
• Hành trì đúng pháp là con đường duy nhất đưa đến giải thoát khổ đau.
Trong tuần qua, ta đã làm gì thuộc về ‘số ít’?
Ta đã trì giới nghiêm túc chưa?
Đã hành thiền được mấy thời?
Chớ đợi kiếp khác mai sau,
Ngay đây tinh tấn, đạo màu hiện ra.
Sống theo Chánh Pháp Thích Ca,
Là đang dựng bước vượt qua luân hồi.
Hãy là người nguyện một đường,
Tạo công đức lớn, hướng thường đạo cao.
Giữ thân – khẩu – ý thanh tao,
Để đời hiện tại, đời sau cũng lành.
Hữu tình sinh tử lăn quanh,
Chỉ người giữ pháp mới thành đạo cao.
Nguyện con thành tựu pháp màu,
Sadhu ba tiếng – dâng cao nguyện lành.
Nguyện cho tất cả chúng ta:
• Biết trân quý thân người quý báu,
• Biết nương theo Chánh Pháp mà tu hành,
• Biết sống đời thánh thiện để trở thành “số ít” hiếm hoi giữa đời đầy mê mờ,
• Để một ngày nào đó, cũng được nếm vị ngọt của pháp, của mục đích, và của giải thoát như Đức Thế Tôn đã dạy.
Idaṁ me puññaṁ āsavakkhayāvahaṁ hotu.
Mong cho phước báu này đưa đến đoạn tận các lậu hoặc.
Imaṁ no puñña bhāgaṁ sabbasattānaṁ dema.
Xin hồi hướng phước này đến tất cả chúng sanh.
Sabbe sattā sukhitā hontu.
Mong cho tất cả chúng sanh được an vui, hạnh phúc.
Sādhu! Sādhu! Sādhu!
Bhante Mahā Tissa
Sư Duấn
_________________
Hoang Nguyen gởi
