1-Tại sao chích ngừa lại quan trọng?
 

 

Chích ngừa là phương cách an toàn và hiệu quả để phòng bệnh. Các loại thuốc chích ngừa cứu sống hàng triệu người mỗi năm. Khi được chích ngừa, chúng ta không chỉ bảo vệ bản thân mà còn bảo vệ cả những người xung quanh chúng ta.
 

2-Thuốc chích ngừa hoạt động như thế nào?

Thuốc chích ngừa hoạt động bằng cách chuẩn bị cho hệ thống miễn dịch của cơ thể nhận biết và chống lại mầm bệnh. Thuốc chích ngừa làm giảm nguy cơ mắc bệnh bằng cách tác động với tính phòng thủ tự nhiên của cơ thể để tạo ra sự bảo vệ.

-Một vài loại thuốc chích ngừa có chứa bản thể của mầm bệnh trong dạng đã chết hoặc suy yếu.

-Một số khác chứa các chất được tạo ra có hình dạng giống như một phần của mầm bệnh.

-Các loại thuốc chích ngừa mRNA mới (như thuốc chích ngừa COVID-19) huấn luyện cơ thể sản sinh ra các protein có hình dạng giống như một phần của mầm bệnh. (Xem câu hỏi “Thuốc chích ngừa COVID-19 hoạt động như thế nào?” để biết thêm thông tin).

-Những loại thuốc chích ngừa này không gây bệnh mà chúng được dùng để phòng bệnh.

Khi chích ngừa, hệ thống miễn dịch của quý vị sẽ phản hồi, như sau:

-Tạo ra kháng thể. Kháng thể là các protein được sản sinh một cách tự nhiên bởi hệ thống miễn dịch để chống lại bệnh tật.

-Hình thành các tế bào miễn dịch để phản ứng lại sự nhiễm trùng trong tương lai.

-Ghi nhớ căn bệnh và cách chống lại căn bệnh đó. Nếu quý vị bị nhiễm với mầm bệnh đó sau khi chích ngừa bệnh đó, hệ thống miễn dịch của quý vị có thể nhanh chóng tiêu diệt nó trước khi bị bệnh.

Đây là điều làm cho thuốc chích ngừa hiệu quả. Thay vì điều trị một căn bệnh sau khi nó xảy ra, thuốc chích ngừa có thể giúp chúng ta khỏi bị bệnh ngay từ đầu.
 

3-Thuốc chích ngừa COVID-19 hoạt động như thế nào?

Hai loại thuốc chích ngừa COVID-19 được cung cấp tại Hoa Kỳ được gọi là thuốc chích ngừa mRNA. Cơ thể chúng ta sử dụng chất dẫn truyền thông tin RNA (mRNA) để sản sinh ra protein.

-mRNA trong thuốc chích ngừa được bao bọc bên trong các bong bóng dầu li ti (còn được gọi là các hạt nanolipid hoặc LNP).

-mRNA xâm nhập vào các tế bào và huấn luyện chúng cách sản sinh ra các mảnh “protein gai” vô hại. Những protein này có hình dạng giống như một bộ phận của virus.

-Hệ thống miễn dịch của chúng ta nhận thấy sự hiện diện của các mảnh protein gai trên bề mặt tế bào và biết rằng chúng là thành phần ngoại lai.

-Cơ thể chúng ta phản ứng bằng cách tạo ra đáp ứng miễn dịch. Nó sản sinh ra kháng thể mà chúng có thể hoạt động chống lại protein gai của virus COVID-19 và hình thành các tế bào miễn dịch. Điều này sẽ bảo vệ chúng ta nếu chúng ta bị nhiễm với virus trong tương lai.
 

4-Tôi có thể bị nhiễm COVID-19 từ một loại thuốc chích ngừa không?

Không. Sau khi mRNA huấn luyện tế bào sản sinh ra mảnh protein, tế bào sẽ phá vỡ và loại bỏ nó. mRNA không đi vào nhân tế bào và các loại thuốc chích ngừa mRNA không ảnh hưởng hoặc tương tác với dải ADN (cấu trúc của tế bào di truyền hoặc gen) của chúng ta theo bất kỳ hình thức nào.

Thuốc chích ngừa COVID-19 của Moderna và Pfizer không chứa virus gây ra COVID-19. Đôi khi có người bị sốt hoặc cảm thấy mệt mỏi trong một ngày hoặc hơn sau khi chích. Những triệu chứng này là bình thường và là dấu hiệu cho thấy cơ thể đang hình thành khả năng miễn dịch. Quý vị có thể tham khảo thêm về cách hoạt động của thuốc chích ngừa COVID-19 trên trang web của Trung Tâm Kiểm Soát và Phòng Ngừa Dịch Bệnh (CDC).

Thường thì cơ thể sẽ mất vài tuần để hình thành khả năng miễn dịch một cách hoàn chỉnh sau khi được chích ngừa. Nếu một người bị nhiễm virus gây bệnh COVID-19 ngay trước khi hoặc ngay sau khi chích ngừa, họ vẫn có thể bị nhiễm COVID-19. Nguyên nhân là do thuốc chích ngừa không có đủ thời gian để dự phòng cho việc bảo vệ.
 

5-Liệu việc chích ngừa có làm tôi có kết quả xét nghiệm dương tính với COVID-19 không?
 

Không. Các thuốc chích ngừa sẽ không làm cho kết quả xét nghiệm của quý vị dương tính như kiểu xét nghiệm PCR hoặc xét nghiệm kháng nguyên với virus (như xét nghiệm bằng tăm bông), vốn để xác định tình trạng lây nhiễm COVID-19 hiện tại. Quý vị có thể có kết quả dương tính với một số xét nghiệm kháng thể (trong máu). Điều này xảy ra do một trong những cách hoạt động của thuốc chích ngừa là huấn luyện cơ thể tạo ra kháng thể.

Quý vị nên truy cập trang web ph.lacounty.gov/covidtests để tìm hiểu thêm về các xét nghiệm COVID-19.
 

6-Tác dụng phụ của thuốc chích ngừa COVID-19 là gì?

Cơ thể quý vị có thể có các tác dụng phụ, giống như tác dụng phụ sau khi chích thuốc ngừa cúm hoặc thuốc chích ngừa bệnh zona thần kinh. Tác dụng phụ thường thấy nhiều hơn sau khi chích liều thứ hai, nhất là đối với người trẻ tuổi. Tác dụng phụ thường không kéo dài và quý vị sẽ cảm thấy khỏe hơn trong vòng một hoặc hai ngày.

Tác dụng phụ có thể gồm có:

-Sốt và đau cơ.

-Đau đầu.

-Cảm thấy mệt mỏi.

-Đau hoặc đỏ cánh tay.

Tác dụng phụ là bình thường và là dấu hiệu cho thấy thuốc chích ngừa đang hoạt động. Nó cho thấy cơ thể đang học cách chống lại mầm bệnh và hình thành khả năng miễn dịch. Điều quan trọng là phải chích liều thứ hai ngay cả khi quý vị có tác dụng phụ sau lần chích đầu tiên.

7-Có bao nhiêu loại thuốc chích ngừa COVID-19?

Trên thế giới có hơn 50 loại thuốc chích ngừa COVID-19 đang được thử nghiệm trên người. Cho đến nay, chỉ có hai loại thuốc chích ngừa được phép sử dụng ở Hoa Kỳ. Hai loại thuốc chích ngừa này do hai công ty Pfizer và Moderna sản xuất.
 

Một địa điểm chích ngừa COVID-19 tại Los Angeles County. (Hình: Dean Musgrove/The Orange County Register via AP)

8-Tôi cần chích bao nhiêu mũi ngừa COVID-19?

Hầu hết các loại thuốc chích ngừa COVID-19 đang được thử nghiệm đều gồm hai liều, mỗi liều chích cách nhau vài tuần. Điều quan trọng là phải chích đủ cả hai liều của một loại thuốc.

Thuốc chích ngừa của Pfizer được chích hai liều, cách nhau 21 ngày. Thuốc của Moderna cần chích hai liều, cách nhau 28 ngày. Nếu quý vị chích mũi thứ hai muộn, quý vị không cần phải bắt đầu lại.

Chúng tôi chưa rõ khả năng bảo vệ của hai liều thuốc chích ngừa sẽ kéo dài trong bao lâu. Điều này cũng có nghĩa là chúng tôi không biết liệu quý vị có cần chích liều tăng cường trong tương lai hay không.

9-Tôi có phải trả tiền để được chích ngừa COVID-19 không?

Không. Bác sĩ hoặc nhà thuốc của quý vị có thể tính chi phí khi chích, nhưng chi phí thuốc chích ngừa sẽ được các công ty bảo hiểm công cộng và tư nhân chi trả. Những người không có bảo hiểm y tế có thể được chích ngừa COVID-19 miễn phí. Không có các khoản chi trực tiếp từ tiền túi.

10-Tôi có bị hỏi về tình trạng di trú khi chích ngừa COVID-19 không?

Không. Thuốc chích ngừa COVID-19 hiện đang được chích miễn phí cho cư dân Los Angeles County, bất kể tình trạng di trú. Quý vị sẽ không bị hỏi về tình trạng di trú của mình khi chích ngừa COVID. Thông tin y tế của quý vị được bảo mật. Bác sĩ của quý vị không được phép chia sẻ thông tin của quý vị cho các cơ quan di trú.

11-Khi nào tôi có thể chích ngừa?

Mục tiêu là để tất cả mọi người đều có thể dễ dàng chích ngừa COVID-19 ngay khi có thuốc chích ngừa số lượng lớn. Trong khi nguồn cung cấp có hạn, thuốc chích ngừa hiện đang được cung cấp cho các nhóm người khác nhau theo đợt (hoặc giai đoạn) khác nhau. Quý vị nên truy cập VaccinateLACounty.com để biết đợt chích ngừa của mình và thời điểm thuốc chích ngừa được cung cấp cho từng đợt. Quý vị cũng có thể nhận thông tin cập nhật bằng cách ghi danh nhận bản tin qua email về thuốc chích ngừa COVID-19 của Sở Y Tế Công Cộng Los Angeles trên trang web này.

12-Khi đến lượt, tôi có thể chích ngừa ở đâu?

Thuốc chích ngừa sẽ được chích tại:

-Phòng khám chăm sóc chính.

-Nhà thuốc.

-Một số nơi làm việc.

-Các điểm chích chích đặc biệt được sở y tế công cộng và các đối tác của quận hạt, thành phố, cộng đồng, và cơ sở y tế điều hành.

13-Tại sao cần đến thuốc chích ngừa nếu chúng ta có thể thực hiện những biện pháp khác, như giữ khoảng cách xã hội và đeo khẩu trang?

Chúng ta cần phải nỗ lực ở mức tối đa có thể để ngăn chặn đại dịch. Thuốc chích ngừa tăng cường hệ thống miễn dịch để nó sẵn sàng chống lại virus nếu bị nhiễm. Các biện pháp khác, như đeo khẩu trang và duy trì khoảng cách xã hội, giúp giảm thiểu nguy cơ bị nhiễm hoặc làm lây lan virus. Cùng với nhau, những công cụ này bảo vệ tốt nhất trong việc chống lại COVID-19.

14-Nếu từng nhiễm COVID-19, tôi có cần phải chích ngừa nữa không?

Có. Quý vị vẫn cần chích ngừa ngay cả khi từng nhiễm COVID-19. Chúng tôi vẫn chưa biết quý vị được bảo vệ trong bao lâu sau khi từng nhiễm COVID-19, vì vậy điều quan trọng là chích ngừa để tăng cường khả năng miễn dịch của quý vị. Việc chích ngừa sau khi từng nhiễm COVID-19 là an toàn, nhưng nên đợi sau khi kết thúc thời gian cách ly của quý vị. Điều này là để quý vị không lây bệnh cho nhân viên y tế và những người khác khi đi chích ngừa. Nếu đã được điều trị bằng kháng thể đơn dòng, quý vị nên đợi 90 ngày trước khi chích ngừa COVID-19.

15-Trẻ em có thể chích ngừa COVID-19 không?

Không. Trẻ em dưới 16 tuổi không thể chích ngừa COVID-19 vào thời điểm này. Hiện chưa có đủ thông tin về việc sử dụng những loại thuốc chích ngừa này đối với trẻ em. Những người đủ 16 và 17 tuổi có thể được chích thuốc của Pfizer. Thuốc chích ngừa Moderna được chỉ định cho người từ 18 tuổi trở lên.

16-Người có hệ miễn dịch kém có thể chích ngừa COVID-19 không?

Có. Các nghiên cứu về thuốc chích ngừa COVID-19 hiện tại không bao gồm người có hệ miễn dịch kém, vì vậy chúng tôi không biết thuốc chích ngừa sẽ hoạt động hiệu quả như thế nào đối với những người này. Chúng tôi biết rằng người có hệ miễn dịch kém có thể bị nhiễm COVID-19 cao hơn nếu họ bị phơi nhiễm với virus. Nếu bị nhiễm COVID-19, họ có thể phát bệnh rất nặng. Những người thuộc nhóm này được khuyên nên hỏi ý kiến bác sĩ của họ về việc chích ngừa.

Các cuộc nghiên cứu bao gồm người nhiễm HIV giai đoạn ổn định cũng như người bị ung thư giai đoạn di căn phát hiện ra rằng thuốc chích ngừa hoạt động an toàn và hiệu quả cho nhóm này cũng như cho những nhóm khác trong các nghiên cứu.

17-Người bị dị ứng có thể chích phòng COVID-19 không?

Điều này phụ thuộc vào loại dị ứng. Người bị dị ứng với những thứ như thức ăn, thú vật, nọc độc hoặc phấn hoa, hoặc người có tiền sử gia đình bị dị ứng, có thể chích ngừa. Nhưng những ai có dị ứng với bất kỳ thành phần nào trong thể loại thuốc chích ngừa COVID-19 mRNA hoặc với polysorbate (chất lỏng chuyển thể dạng sữa hoặc dầu) thì không nên chích ngừa. Người bị dị ứng với thuốc chích ngừa hoặc liệu pháp chích cho một bệnh khác nên hỏi ý kiến bác sĩ của họ để quyết định việc chích ngừa có an toàn cho họ hay không.

Thông tin về dị ứng ứng có thể thay đổi. Nên lưu ý xem hướng dẫn mới nhất trên trang web của CDC về thuốc chích ngừa COVID-19 và dị ứng cũng như trao đổi với bác sĩ của quý vị.

18-Thành phần của thuốc chích ngừa là gì?

Thuốc chích ngừa COVID-19 của Pfizer và Moderna có chứa mRNA, lipid (chất béo), muối, đường và chất đệm. Cả hai loại thuốc chích ngừa đều không chứa trứng, gelatin, cao su, hoặc chất bảo quản.

Để biết danh sách đầy đủ các thành phần của thuốc chích ngừa, vui lòng xem bảng liệt kê thông tin về thuốc chích ngừa cho người tiếp nhận và người chăm sóc: thuốc chích ngừa COVID-19 của Pfizer-BioNTech và thuốc chích ngừa COVID-19 của Moderna.

19-Tôi có nên chích ngừa cúm mùa không?

Có! Chích ngừa cúm chỉ bảo vệ quý vị không bị cúm, nhưng ít nhất nó có nghĩa là quý vị sẽ không có nguy cơ bị nhiễm cả cúm và COVID-19 cùng một lúc. Cách này có thể giữ cho quý vị khỏi bị bệnh nặng hơn. Chích ngừa cúm ngay bây giờ là quan trọng hơn bao giờ hết. Nếu dự định sẽ sớm chích ngừa COVID-19, hãy hỏi bác sĩ của quý vị về thời điểm tốt nhất để chích ngừa cúm. Lý do là thuốc chích ngừa COVID-19 không nên được chích trong khoảng hai tuần với thuốc chích ngừa khác.

20-Hiện tại tôi có thể làm gì giúp bảo vệ bản thân khỏi bị nhiễm COVID-19 cho đến khi đến lượt được chích ngừa?

Để bảo vệ bản thân quý vị và những người khác, hãy làm theo những lời khuyên sau:

-Đeo khăn che mặt, che cả mũi và miệng khi ở gần người khác.

-Tránh tiếp xúc gần với người bị bệnh.

-Tránh đám đông.

-Cách xa người khác ít nhất 6 foot.

-Tránh không gian có thông gió kém.

-Rửa tay thường xuyên.

Tham khảo hướng dẫn để giảm thiểu rủi ro cho quý vị. Quý vị nên làm điều này ngay cả sau khi đã chích ngừa.

21-Tôi có thể ngừng đeo khăn che mặt sau khi chích ngừa không?

Không! Điều quan trọng là phải tiếp tục thực hiện các biện pháp phòng ngừa như rửa tay, đeo khăn che mặt, và duy trì khoảng cách, ngay cả sau khi quý vị đã chích đủ hai liều thuốc chích ngừa. Lý do là:

-Thuốc chích ngừa COVID-19 có hiệu quả là 95%. Đây là mức độ bảo vệ thực sự cao đối với thuốc ngừa, nhưng nó vẫn có nghĩa là cứ 20 người chích ngừa thì có một người không được an toàn.

-Chúng tôi không biết thuốc chích ngừa có thể ngăn virus lây lan hiệu quả như thế nào. Việc chích ngừa sẽ bảo vệ quý vị khỏi bị nhiễm bệnh, nhưng quý vị vẫn có thể lây lan virus cho người khác.

-Phải mất đến hai tuần sau khi chích liều cuối cùng mới bảo đảm tốt nhất.

Nếu bị nhiễm COVID-19 sau khi đã chích ngừa, quý vị vẫn cần phải cách ly. Và nếu tiếp xúc gần với người có COVID, quý vị cần phải kiểm dịch ngay cả sau khi chích ngừa. (Đ.D.)