Israel tấn công phủ đầu khiến tướng lĩnh Iran thiệt mạng, chúng ta đã biết những gì?
Tướng Hossein Salami được biết đến với cách tiếp cận cứng rắn đối với Israel và Mỹ
Israel đã tiến hành các cuộc oanh kích trên khắp Iran vào thứ Sáu, tuyên bố rằng họ đã đánh vào "trái tim" của chương trình hạt nhân Iran.
Các cuộc oanh kích của Israel đã giết chết Hossein Salami, Tư lệnh Vệ binh Cách mạng Hồi giáo – một nhánh đầy quyền lực của các lực lượng vũ trang Iran, cùng với một số nhà khoa học hạt nhân, theo truyền thông nhà nước Iran.
Quân đội Israel cũng cho biết Iran đã tiến hành một cuộc phản công với hơn 100 máy bay không người lái (drone). Theo truyền thông Israel, tất cả drone này đều bị đánh chặn.
Tình trạng khẩn cấp đã được ban bố tại Israel.
Mỹ cho biết họ không liên quan đến các cuộc tấn công của Israel, trong đó có cả những đòn tấn công vào cơ sở làm giàu hạt nhân chính của Iran.
Các cuộc tấn công diễn ra khi nào và ở đâu?
Các vụ nổ tại thủ đô Tehran của Iran được ghi nhận vào khoảng 3 giờ 30 sáng 13/6 theo giờ địa phương (7 giờ sáng Việt Nam).
Truyền thông nhà nước Iran cho biết các khu dân cư đã bị bắn trúng và có tiếng nổ vang ở mạn đông bắc Tehran, có dân thường, bao gồm trẻ em, thiệt mạng. BBC hiện chưa thể xác minh độc lập các thông tin này.
Quân đội Israel cho biết họ đã tấn công "hàng chục mục tiêu quân sự, bao gồm các mục tiêu hạt nhân ở nhiều khu vực khác nhau trên lãnh thổ Iran".
Vài giờ sau các đợt oanh kích đầu tiên, một vụ nổ được ghi nhận tại cơ sở hạt nhân Natanz, nằm cách thủ đô khoảng 225 km về phía nam, theo truyền thông nhà nước Iran.
Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) – cơ quan giám sát hạt nhân toàn cầu – sau đó đã xác nhận cơ sở Natanz bị tấn công.
IAEA cho biết phía Iran thông báo rằng không có sự gia tăng mức phóng xạ tại nhà máy Natanz.
Tại Israel, người dân bị đánh thức bởi còi báo động không kích vào sáng sớm cùng ngày và nhận được các thông báo khẩn cấp qua điện thoại. Cận cảnh vụ nổ và các tòa nhà cháy ở Thủ đô Tehran của Iran
Israel nói gì?
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cho biết các cuộc oanh kích – được gọi là Chiến dịch Sư tử Trỗi dậy (Operation Rising Lion) – là "một chiến dịch quân sự có mục tiêu cụ thể nhằm đẩy lùi mối đe dọa từ Iran đối với sự tồn vong của Israel".
"Trong những tháng gần đây, Iran đã có những bước đi chưa từng có, những bước đi nhằm vũ khí hóa lượng uranium đã được làm giàu.
"Nếu không bị ngăn chặn, Iran có thể chế tạo vũ khí hạt nhân trong thời gian rất ngắn. Có thể là một năm. Có thể chỉ trong vài tháng, thậm chí chưa đến một năm. Đây là một mối đe dọa rõ ràng và hiện hữu đối với sự tồn vong của Israel."
Ông Netanyahu nói chiến dịch này sẽ "tiếp tục cho đến khi nào loại bỏ sự lan rộng đó."
Trong bài phát biểu của mình, ông Netanyahu cũng gửi lời cảm ơn đến Tổng thống Mỹ Donald Trump vì đã "đối đầu với chương trình vũ khí hạt nhân của Iran."
Một quan chức quân sự Israel nói với BBC rằng Iran hiện đã có đủ nguyên liệu hạt nhân để chế tạo bom hạt nhân "trong vòng vài ngày."
Truyền thông nhà nước Iran đưa tin các khu dân cư ở Tehran đã bị tấn công sau khi Israel tiến hành các cuộc không kích trên khắp Iran
Reuters
Truyền thông nhà nước Iran đưa tin các khu dân cư ở Tehran đã bị tấn công sau khi Israel tiến hành các cuộc oanh kích trên khắp Iran
Phản ứng của Iran ra sao?
Iran đã phóng khoảng 100 drone về phía Israel vào sáng thứ Sáu (13/6), theo Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF).
Quân đội Israel nói đã đánh chặn toàn bộ số drone này.
Bộ Ngoại giao Iran tuyên bố lực lượng vũ trang của họ sẽ không "ngần ngại bảo vệ chủ quyền của Iran với toàn bộ sức mạnh và bằng cách thức phù hợp".
Trong một tuyên bố, bộ này gọi chiến dịch của Israel là "hành động gây hấn" và nói rằng "chính phủ Mỹ, với tư cách là nhà bảo trợ chính của chế độ này, cũng sẽ phải chịu trách nhiệm."
Mỹ nói gì?
Ngoại trưởng Marco Rubio cho biết Mỹ không liên quan đến các cuộc oanh kích của Israel và không cung cấp bất kỳ sự hỗ trợ nào.
Ông nói ưu tiên hàng đầu của Mỹ là bảo vệ lực lượng Mỹ tại khu vực.
Ông Trump hiện chưa đưa ra bình luận nào về các cuộc tấn công.
Trong phản ứng quốc tế khác, Ngoại trưởng Úc Penny Wong nói các cuộc oanh kích có nguy cơ "làm mất ổn định thêm một khu vực vốn đã rất bất ổn".
Cảnh tòa nhà bị hư hại, người dân đang dọn dẹp đống đổ nát bên cạnh một chiếc ô tô
Cảnh tòa nhà bị hư hại, người dân đang dọn dẹp đống đổ nát bên cạnh những chiếc ô tô
Chương trình hạt nhân của Iran
Iran từ lâu đã khẳng định rằng chương trình hạt nhân của mình chỉ nhằm mục đích dân sự. Nước này có một số cơ sở hạt nhân trên khắp cả nước, ít nhất một số trong đó đã bị bắn trúng trong các cuộc oanh kích của Israel.
Tuy nhiên, nhiều quốc gia, có cả cơ quan giám sát hạt nhân toàn cầu IAEA, không tin rằng chương trình này chỉ phục vụ mục đích dân sự.
Tuần này, cơ quan giám sát này đã chính thức tuyên bố Iran vi phạm nghĩa vụ không phổ biến vũ khí hạt nhân lần đầu tiên sau 20 năm.
Cơ quan này chỉ ra rằng Iran đã "nhiều lần không thể" cung cấp câu trả lời đầy đủ về vật liệu hạt nhân chưa được khai báo, cũng như lượng uranium làm giàu mà nước này đang có.
Một báo cáo trước đó của IAEA cho biết Iran đã làm giàu uranium đến độ tinh khiết 60%, đủ gần mức vũ khí hạt nhân để chế tạo tới 9 quả bom hạt nhân.
Ai đã thiệt mạng?
IDF cho biết Tổng tham mưu trưởng các lực lượng vũ trang Iran, Tư lệnh Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo (IRGC) và Tư lệnh Bộ chỉ huy khẩn cấp của Iran "đều đã bị tiêu diệt trong các cuộc không kích của Israel trên khắp Iran."
IDF nói rằng đòn tấn công đã tập trung vào "hơn 100 mục tiêu, bao gồm các nhân vật cấp cao trong Bộ Tổng tham mưu quân đội Iran và các nhà lãnh đạo của chương trình hạt nhân."
Truyền thông nhà nước Iran đưa tin những người thiệt mạng bao gồm:
Hossein Salami, Tư lệnh tối cao Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran
Gholamali Rashid, Tư lệnh Trung tâm Khatam-al Anbiya
Mohammad Bagheri, Tổng tham mưu trưởng các lực lượng vũ trang Iran
Hãng tin Tasnim, có liên kết với IRGC, đưa tin sáu nhà khoa học hạt nhân cũng đã thiệt mạng, trong đó năm người được nêu tên gồm:
Fereydoon Abbasi, Cựu lãnh đạo Tổ chức Năng lượng Nguyên tử Iran
Mohammad Mahdi Tehranchi, người tham gia vào chương trình vũ khí hạt nhân của Iran
Abdulhamid Minouchehr, Trưởng khoa kỹ thuật hạt nhân của Đại học Shahid Beheshti của Iran
Ahmad Reza Zolfaghari, Giáo sư kỹ thuật hạt nhân tại Đại học Shahid Beheshti
Amirhossein Feqhi, Giáo sư hạt nhân khác tại Đại học Shahid Beheshti
Ngoài ra, Ali Shamkhani, cố vấn cấp cao của Lãnh tụ Tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei, được báo
cáo là đã bị thương nặng.
BBC chưa thể xác minh độc lập các thông tin này.
Tác giả, Lana Lam
BBC News
13 tháng 6 2025
_________________
Đỗ Hứng gởi