Danh sách tư liệu
TÌM KIẾM
Giới thiệu kinh

 

Khi tượng của nhà từ thiện vĩ đại bị kéo đổ, tượng của kẻ nghiện ma tuý được dựng lên

 

Khi tượng của nhà từ thiện vĩ đại bị kéo đổ, tượng của kẻ nghiện ma tuý được dựng lên: Luật pháp trở nên vô nghĩa


Mt bc tượng ca Edward Colston, người buôn bán nô l và nhà t thin, Bristol, Anh vào ngày 31/3/2012. (Tim Green qua Wikimedia Commons

Một đám đông tự cho mình là đúng ở thành phố Bristol (Anh Quốc) đã lật đổ một bức tượng của Edward Colston và ném nó xuống dòng nước của Sông Avon. Trong khi bức tượng của Edward Colston bị kéo xuống thì những bức tượng của George Floyd đang được dựng lên - những tượng đài biểu tượng cho sự điên rồ và tha hoá về mặt đạo đức của con người bắt đầu được ca ngợi và rất có thể sau này sẽ được... thờ phụng.

Black Live Matter (vì cuc sng ca người da đen) đã tr thành phong trào (theo cá nhân người viết bài này) là 's hn lon vì cuc sng ca người da đen'. Trong s hn lon và quá khích này, mt đám đông t cho mình là đúng thành ph Bristol đã lt đ mt bc tượng ca Edward Colston và ném nó xung dòng nước ca Sông Avon.

Bc tượng đã 125 năm tui. Mt mt món đ trang trí có tính thm m cao đi vi thành ph vào cái thi đim mà nhng th đ trang trí như vy hoàn toàn vượt quá kh năng ca tt c chúng ta (ngoi tr mt hay hai nhà điêu khc). Còn li, trong tâm trí ca đám đông kia chng th có được s say mê như nó vn có bi s dũng cm và s vĩ đi v đo đc ca chính nó.

Edward Colston (1636–1721) là mt thương gia và nhà t thin, người đã s dng phn ln tài sn ca mình đ tài tr cho các trường hc, bnh vin và b thí cho người nghèo (có giá tr kiến trúc đáng k). Ông cũng là mt thương nhân buôn bán nô l, mc dù vào thi đim mà chế đ nô l được hu như toàn b tng lp trí thc chp thun v mt đo đc và ch có th được thc hin vi s hp tác ca nhng người săn nô l châu Phi. Người châu Âu vào thi đim đó không th thâm nhp châu Phi ngoài mt vài trm ven bin.

Bn trong s nhng k lt đ bc tượng đã b bt và b buc ti hình s. H va được bi thm đoàn tuyên b trng án, mc dù không lúc nào người bào cha ph nhn rng h đã thc hin nhng hành vi mà h b buc ti.

Không có ý kiến nào cho rng cnh sát đã ngy to bng chng chng li h. H đã được trng án (mt cách t nhiên đy vui mng) vi lý do là h đã hành đng mt cách có đo đc, rng h được thúc đy bi khát vng công lý lch s. Các lut sư bào cha ca h nói vi bi thm đoàn rng bn người đã "đng v phía lch s” - tt nhiên, Edward Colston cũng tin rng mình đã tn ti hơn ba thế k trước đó.

Mt thành viên Lao đng ca Quc hi vui mng trước phán quyết gn như nim vui ca b cáo. Ông nói, “Mt bi thm đoàn người Anh đã xác nhn vic lt đ bc tượng ca Edward Colston không phi là mt hành đng phm ti. Ti ác thc s là bc tượng vn còn đó khi nhng người biu tình kéo nó xung. Phán quyết hôm nay đã đưa ra mt bn án thuyết phc mà phn ln người Anh mun gii quyết quá kh buôn bán nô l và thuc đa ca chúng ta”.

Chúng ta hãy b qua mt thc tế rng, không th coi mt bi thm đoàn gm mười hai (trong đó mt người đã b phiếu đ kết ti) có th đi din cho phn ln dân s lên đến hàng triu, và có th nhn ra: điu đáng chú ý trong phn ng ca ngh sĩ là h không xem xét tác đng ca phán quyết nếu nó được thiết lp như mt tin l.

Điu đó có nghĩa là nhng hành vi thường b coi là phm ti s không còn na, min là nhng tên ti phm "đng v phía lch s” và được thúc đy bi nhng gì h tuyên b là tình cm đo đc sâu sc (nhưng thc ra li rt hi ht).

Khi đc bn tuyên b trng án, tôi không th không nghĩ đến v ám sát Tướng Trepov bi bà Vera Zasulich vào năm 1878. Tướng Trepov, Thng đc St Petersburg, đã ra lnh trng pht bng đòn roi ông Arkhip Bogolyubov, mt tù nhân và là mt nhà cách mng, sau khi người này t chi b mũ lưỡi trai trước s hin din ca Trepov. Bn thân bà Zasulich cũng là mt nhà cách mng, b bn và b thương, nhưng không giết Trepov nhm mc đích tr thù.

Bà Zasulich trước s bày t s phn n v mt đo đc ca công chúng đã được tuyên trng án ti phiên tòa ca mình. Và trên thc tế đã được người bào cha biến thành phiên tòa xét x nn nhân, Trepov.

Vào thi đim đó, vic tuyên b trng án, ít nht là đi vi gii trí thc, là mt chiến thng cho công bng xã hi: Trepov đã có được nhng gì anh ta xng đáng phi có và Zasulich là mt n anh hùng. Nhưng xét li, vic tha bng tht thm khc, vì chc chn công dân không th quyết đnh được chính xác xem ai s là người b x bn. Và không còn nghi ng gì na, điu này thm chí còn chc chn hơn c trường hp ca Bristol.

Mt bc tượng ca George Floyd được khánh thành ti Giao l Flatbush qun Brooklyn ca Thành ph New York vào ngày 19/6/2021. (nh Getty Images)

Phán quyết ca tòa án đã làm suy yếu hay đi ngược li khái nim v nhà nước pháp quyn, thm chí là s cn thiết ca pháp lut. Nếu người dân b trng pht vì thc hin các hành vi tr thù nhân danh công lý, thì cn nhng th tc rườm rà như xét x đ làm gì?

Nhưng như Francis Bacon, lut sư và nhà triết hc đã nói cách đây 4 thế k, "S tr thù là mt loi công lý hoang dã, mà bn cht ca con người càng chy theo, thì lut pháp càng nên loi b nó."

Ông nói tiếp: “Đi vi sai lm ln th nht, đó là vi phm lut pháp; Nhưng s tr thù ca sai lm đó, đưa lut pháp ra khi văn phòng".  Nói cách khác, nếu mi con người đu phm pháp khi anh ta cm thy b kích đng bi cm giác phn n ca mình, thì s chng còn lut pháp nào c.

S tha bng ca Zasulich là mt giai đon trượt dc ca ch nghĩa Bolshevism, chu trách nhim v nhng cái chết bo lc hơn trong mt tun so vi chế đ Nga hoàng trong mt thế k.

Trong khi bc tượng ca Edward Colston b kéo xung thì nhng bc tượng ca George Floyd đang được dng lên. Điu này chc chn rt tò mò. Tt nhiên, nhng phm cht đo đc ca George Floyd không liên quan đến câu hi v s oan trái trong cái chết ca anh ta, vì giết người xu cũng như giết người tt; nhưng nó liên quan đến vic anh ta nên được tưởng nh như thế nào.

George Floyd đã phm rt nhiu ti, ít nht mt trong s đó thc s rt ti t. Anh ta dùng súng đe da mt ph n đang mang thai (là người da đen, mt cách tình c) mà anh ta đã đt nhp vào nhà. Vic dng mt bc tượng cho mt người đàn ông như vy có th được hiu va là s tôn vinh hành vi cướp có vũ trang va là hành đng xu xa nht.

Đi vi tôi, rõ ràng là không nên dng bc tượng nào cho anh ta c. Nn nhân không có đc hnh và không th chuc li nhng ti ác ca mình. Vic dng bc tượng v anh ta không có gì là đáng h thn. Nhưng vic biến anh ta thành mt anh hùng phi b coi là mt s s nhc đi vi người da đen khp mi nơi.

Tôi cm thy như vy, song tôi không được phép kéo các bc tượng đó xung nơi chúng đã được dng lên mt cách hp pháp. Tôi có th tranh lun chng li h, vn đng và bt đu kiến ngh yêu cu d b chúng, v.v. nhưng tôi không th t mình x lý lut pháp.

Hơn na, ngay c khi tôi thành công trong chiến dch ca mình, thì cũng cn phi xem xét vic bo tn các bc tượng đâu đó hay mt nơi nào khác ch không phi là phá hy chúng - nhng tượng đài cho s điên r và tha hoá v mt đo đc ca con người. Luôn luôn kp thi nhc nh v s điên r và tha hoá v mt đo đc ca con người.


Huyền Anh

______________



usaelection g
ởi