Liệu Trump Có Thực Sự Là Người Mang Lại Tự Do, Dân Chủ, và Thịnh Vượng Cho Việt Nam?
Trong bối cảnh người Việt, cả trong và ngoài nước, bày tỏ sự ủng hộ mạnh mẽ đối với Tổng thống Donald Trump, chúng ta cần khách quan phân tích kỹ lưỡng những luận điểm phổ biến và đánh giá thực tế liệu các chính sách của ông có thực sự mang lại lợi ích lớn lao hay không. Bài viết này sẽ tập trung vào hai câu hỏi trọng tâm: Trump có phải là người mang lại tự do, dân chủ và thịnh vượng cho Việt Nam? Và liệu ông có khả năng “hạ gục” Trung Quốc khi đồng thời xa lánh và tấn công các đồng minh thân cận nhất?
1. Lập Trường Cứng Rắn Với Trung Quốc: Liệu Có Đủ Mạnh? Một trong những lý do chính mà nhiều người Việt ủng hộ Trump là lập trường cứng rắn của ông đối với Trung Quốc. Tuy nhiên, cần nhìn nhận các hạn chế thực tế trong chính sách này:
• Chiến tranh thương mại Dù Trump áp đặt các mức thuế quan cao lên hàng hóa Trung Quốc, điều này không hề “hạ gục” được Bắc Kinh. Trái lại, Trung Quốc vẫn duy trì tăng trưởng kinh tế, trong khi người tiêu dùng Mỹ phải gánh chịu chi phí cao hơn.
• Tự do hàng hải ở Biển Đông Các hoạt động tự do hàng hải (FONOPs) không phải là sáng kiến của Trump mà đã được duy trì qua nhiều đời tổng thống trước đó. Việc Trump không xây dựng được một liên minh khu vực mạnh mẽ để đối trọng với Trung Quốc ở Biển Đông cho thấy sự thiếu nhất quán trong chính sách.
■ Thực tế: Trump xa lánh các đồng minh châu Á như Hàn Quốc, Nhật Bản và Philippines, những quốc gia đóng vai trò quan trọng trong việc kiềm chế Trung Quốc. Nếu không có sự phối hợp đồng minh, Mỹ khó có thể tạo ra áp lực thực sự đối với Bắc Kinh.
2. Thúc Đẩy Tự Do, Dân Chủ Cho Việt Nam: Hoàn Toàn Thiếu Vắng Một số người ủng hộ Trump lập luận rằng chính sách “ít can thiệp” vào nhân quyền giúp Việt Nam ổn định để phát triển kinh tế. Tuy nhiên, điều này lại đi ngược với kỳ vọng về dân chủ và tự do cho Việt Nam:
• Nhân quyền bị lãng quên Trump không hề nhấn mạnh hoặc gây sức ép nào đáng kể về các vi phạm nhân quyền tại Việt Nam. Việc này không giúp thúc đẩy dân chủ mà còn tạo cơ hội cho các chính quyền độc tài tiếp tục duy trì quyền lực.
• Không có chiến lược dài hạn Chính sách của Trump thiên về lợi ích ngắn hạn và không có sự cam kết lâu dài nhằm hỗ trợ các phong trào dân chủ hay xây dựng xã hội dân sự tại Việt Nam.
■ Thực tế Việt Nam cần một chiến lược hợp tác với Mỹ không chỉ dựa trên kinh tế mà còn trên các giá trị dân chủ, tự do. Việc Trump “bỏ qua” những giá trị này khiến kỳ vọng về dân chủ và tự do cho Việt Nam trở nên xa vời.
3. Thương Mại Mỹ - Việt: Lợi Ích Ngắn Hạn Hay Phá Hoại Lâu Dài? Quan hệ thương mại giữa Mỹ và Việt Nam tăng trưởng mạnh mẽ dưới thời Trump, nhưng điều này không phải hoàn toàn nhờ vào chính sách của ông:
• Thặng dư thương mại bị đe dọa Trump từng gọi Việt Nam là “kẻ lạm dụng thương mại tệ hại hơn Trung Quốc,” đe dọa áp thuế lên hàng hóa Việt Nam. Điều này cho thấy cách tiếp cận khó đoán định và thực dụng, đặt lợi ích ngắn hạn của Mỹ lên trên quan hệ lâu dài.
• Không ưu tiên Việt Nam Việt Nam chỉ được hưởng lợi gián tiếp từ chiến tranh thương mại Mỹ - Trung, chứ không phải từ một chiến lược được Trump xây dựng để thúc đẩy quan hệ song phương.
■ Thực tế Việc thương mại Việt - Mỹ phát triển không phải là thành quả chính sách của Trump, mà do các yếu tố kinh tế toàn cầu và nỗ lực cải cách của Việt Nam.
4. Xa Lánh Đồng Minh: Trump Thực Sự Có Khả Năng Hạ Gục Trung Quốc? Một trong những vấn đề lớn nhất trong chính sách đối ngoại của Trump là sự xa lánh và tấn công các đồng minh thân cận: • Tấn công Canada Trump gọi Canada, một trong những đồng minh gần gũi nhất của Mỹ, là “kẻ thù thương mại,” áp đặt thuế quan lên nhôm và thép của Canada và muốn biến Canada trở thành "tiểu bang thứ 51 của Mỹ". Điều này làm suy yếu mối quan hệ Mỹ-Canada và khiến các đồng minh khác lo ngại.
• Làm suy yếu NATO và các liên minh châu Á Trump thường xuyên chỉ trích NATO và đòi hỏi các đồng minh châu Á trả thêm chi phí cho sự hiện diện quân sự của Mỹ, điều này tạo ra lỗ hổng trong việc kiềm chế Trung Quốc.
■ Thực tế Trump không thể đối đầu với Trung Quốc một cách hiệu quả nếu không có sự hỗ trợ từ các đồng minh. Thay vì xây dựng một liên minh quốc tế mạnh mẽ, ông đã tự cô lập Mỹ, tạo điều kiện cho Trung Quốc mở rộng ảnh hưởng.
5. Hình Ảnh Doanh Nhân Thành Công: Một Ảo Tưởng Đánh Lừa? Hình ảnh Trump là một tỷ phú thành công và “chống giới tinh hoa” đã thu hút sự ủng hộ từ nhiều người Việt. Tuy nhiên, thực tế lại không giống như những gì ông tự xây dựng:
• Thất bại trong kinh doanh Trump từng phá sản nhiều lần và lợi nhuận từ các doanh nghiệp của ông phần lớn đến từ thương hiệu cá nhân hơn là khả năng quản lý.
• Không thực sự vì tầng lớp lao động Các chính sách kinh tế của Trump chủ yếu mang lại lợi ích cho giới siêu giàu, trong khi tầng lớp lao động (bao gồm nhiều người nhập cư Việt Nam) không được hưởng lợi đáng kể.
■ Thực tế Ngưỡng mộ sự giàu có của Trump là kết quả của một hình ảnh được xây dựng công phu, không phản ánh toàn diện khả năng lãnh đạo hoặc tính minh bạch.
6. Liệu Trump Có Phải Là Biểu Tượng Chống Cộng? Một số người Việt, đặc biệt là cộng đồng người Việt tỵ nạn cộng sản, coi Trump là biểu tượng chống cộng mạnh mẽ. Tuy nhiên, thực tế chính trị của ông lại không phù hợp với hình ảnh này:
• Không quan tâm đến các chế độ độc tài Trump có mối quan hệ tốt với các nhà lãnh đạo độc tài như Kim Jong-un (Triều Tiên) hay Vladimir Putin (Nga), cho thấy ông không có lập trường rõ ràng về chống độc tài hay thúc đẩy tự do.
• Không tập trung vào Đông Nam Á Trong suốt nhiệm kỳ, Trump không xây dựng được chiến lược dài hạn nào cho Đông Nam Á, để khu vực này rơi vào tình trạng cân bằng mong manh giữa Mỹ và Trung Quốc. Trump Có Đáng Để Đặt Niềm Tin? Trump không phải là người có thể mang lại tự do, dân chủ và thịnh vượng cho Việt Nam. Chính sách đối ngoại thiếu phối hợp, tập trung lợi ích ngắn hạn, và phong cách lãnh đạo khó đoán khiến ông không thể là người bảo đảm lợi ích lâu dài cho Việt Nam hay kiềm chế Trung Quốc hiệu quả. Người Việt cần cẩn trọng hơn trong việc lý tưởng hóa Trump. Thay vì đặt niềm tin vào một cá nhân, người Việt nên tìm kiếm các giải pháp bền vững dựa trên hợp tác quốc tế, cải cách nội bộ, và xây dựng năng lực tự chủ.
Vũ Đức Khanh
12/2/2025
________________
Hoang Nguyen gởi
