Một giờ trên không, máy bay quân sự Mỹ tốn bao nhiêu tiền?
Một báo cáo mới của Văn phòng Kiểm toán Chính phủ (Government Accountability Office-GAO- một cơ quan phi đảng phái cung cấp thông tin cho Quốc hội) đã nêu chi tiết chi phí để bay những loại máy bay quân sự chủ lực của Hoa Kỳ. Báo cáo gồm mọi loại máy bay, từ máy bay ném bom chiến lược đến máy bay trực thăng tấn công.
Báo cáo cho thấy chi phí bay một máy bay quân sự Mỹ cao hơn nhiều so với số tiền bỏ ra để mua chúng. Mỹ có quân đội lớn nhất và mạnh nhất trên thế giới, nhưng vị thế đó phải đi kèm với chi phí tài chính lớn để bảo đảm khả năng sẵn sàng chiến đấu và tuần tra, răn đe. Báo cáo “Weapon System Sustainment” của GAO liên quan đến chi phí vận hành và sẵn sàng tác chiến của các máy bay quân sự Mỹ đã nêu chi tiết chi phí bay của 47 loại máy bay khác nhau thuộc Không quân, Hải quân, Thủy quân lục chiến và Lục quân (Army).
Nói chung, máy bay càng phức tạp càng tốn kém để bay, trong đó tuổi tác là một yếu tố đáng kể. Chi phí vận hành theo định nghĩa của GAO là “các bộ phận sửa chữa, kho bãi và bảo trì hiện trường; thực hiện các dịch vụ theo hợp đồng, hỗ trợ kỹ thuật và nhân sự” cộng với “những thứ khác” và thường rất khó giảm. Các cơ quan chính phủ, giới phân tích quân sự và các nhà thầu quốc phòng thường đưa ra các số liệu về chi phí bay không khớp nhau, vì dựa trên các tiêu chí khác nhau.
Popular Mechanics cho biết, các con số GAO sử dụng là các tiêu chí nhất quán nên rất hữu ích để so sánh các loại máy bay khác nhau. Thực tế cho thấy, giá mua một máy bay chiến đấu, máy bay ném bom và trực thăng chỉ là bước khởi đầu của vấn đề. Chúng chiếm không quá 30% tổng chi phí trong vòng đời của một máy bay quân sự. Chi phí bay mới là vấn đề lớn. Ví dụ, 800 giờ ngồi trong buồng lái chiếc F-35 trên bầu trời, phi công sẽ ngốn của người nộp thuế hơn $32 triệu!
F-35 Joint Strike Fighter: $41,986/giờ
Chi phí bay của máy bay chiến đấu tính theo giờ:
A-10 Thunderbolt: $22,531/giờ;
F-16 Fighting Falcon: $26,927/giờ;
F/A-18E và F Super Hornet: $30,404/giờ;
F-22 Raptor: $85,325/giờ; F-35 Joint Strike Fighter: $41,986/giờ.
Máy bay tấn công mặt đất A-10 Thunderbolt là loại máy bay cánh cố định trang bị vũ khí rẻ nhất trong toàn bộ đội bay tác chiến của Ngũ Giác Đài, với chi phí chỉ $22,531 một giờ bay. A-10 là loại máy bay phản lực khá cũ và hầu hết những chiếc đang hoạt động đều được chế tạo vào thập niên 1980. Trong khi các máy bay cũ thường tốn kém hơn để sửa chữa, A-10 tương đối không phức tạp theo tiêu chuẩn hiện nay. Một số lượng lớn máy bay A-10 “nghỉ hưu” đậu tại “nghĩa trang máy bay” Boneyard ở tiểu bang Arizona khô ráo, đầy nắng đang chờ được tháo gỡ các bộ phận để dùng vào việc khác.
F-22 Raptor: $85,325/giờ (ảnh: Mai/Getty Images)
Hai loại máy bay chiến đấu đa năng chính trong biên chế Không quân và Hải quân Mỹ có chi phí bay tương đối hợp lý. Đó là phi đội máy bay chiến đấu đa năng F-16 Fighting Falcon của Không quân với chi phí bay $26,927/giờ, khá thấp là nhờ những lý do tương tự như A-10. Phi đội máy bay chiến đấu F/A-18E và F Super Hornet mới hơn của Hải quân có chi phí bay cũng tương đối phải chăng: $30,404/giờ. Nhưng đối với F-22 Raptor, máy bay chiến đấu thế hệ thứ năm đầu tiên trên thế giới và được đánh giá là loại máy bay chiến đấu tốt nhất thế giới, chi phí bay tốn đến $85,325 một giờ bay!
Tức là để giữ một chiếc F-22 trên không trong một giờ cần toàn bộ khoản thuế thu nhập liên bang phải đóng hàng năm của 14 hộ gia đình Mỹ có thu nhập bình quân $70,784/năm! Chi phí cao là vì phải duy trì các chức năng tiên tiến hàng đầu của máy bay như khả năng tàng hình chống radar và động cơ hiệu suất cao F119.
F-35 Joint Strike Fighter có chi phí bay $41,986/giờ cho tất cả các mẫu, gồm F-35A của Không quân, F-35B của Thủy quân lục chiến và F-35C của Thủy quân lục chiến và Hải quân.
Lực lượng Không quân đang gặp khó khăn trong việc thay thế những chiếc F-16 có chi phí bay thấp $26,927/giờ bằng những máy bay F-35 có chi phí bay cao hơn 25%, đặt áp lực nặng lên ngân sách. Thoạt đầu F-35 được hứa hẹn sẽ có chi phí bay tương đương F-16 nhưng không phải thế. Không quân đã giảm số F-35 cần mua trong khi chờ xin thêm ngân sách.
B-1B Lancer: $173,014/giờ
B-52H Stratofortress: $88,354/giờ;
B-2 Spirit: $150,741/giờ;
B-1B Lancer: $173,014/giờ.
Nhiều người nghĩ chiếc B-52H Stratofortress 60 năm tuổi mà vẫn bay nên phải là máy bay ném bom có chi phí bay cao nhất, nhưng GAO cho biết chi phí bay của nó chỉ $88,354/giờ. Chi phí này là tương đối “hời” đối với một chiếc máy bay cũ có tám động cơ, phi hành đoàn năm người và mang được cả vũ khí hạt nhân, vũ khí thông thường (tối đa 12 hoả tiễn không đối đất).
Máy bay ném bom tàng hình B-2 Spirit mới hơn dù có mặt từ thập niên 1980 có chi phí bay $150,741/giờ. Máy bay ném bom cánh xoay B-1B Lancer cũ hơn và nổi tiếng khó bảo trì có chi phí bay cao nhất: $173,014 USD một giờ.
B-2 Spirit: $150,741/giờ
AH-64 Apache: $5,171/giờ;
UH-60 Blackhawk: $3,116/giờ;
MH-60R Seahawk: 14,555/giờ;
AH-1Z Viper: $20,642/giờ.
Trực thăng tấn công AH-64 Apache diệt xe tăng chỉ tốn $5,171/giờ bay. UH-60 Blackhawk, có thể chở một chục quân tham chiến, có phí $3,116 một giờ bay trong khi phiên bản của Hải quân MH-60R Seahawk có chi phí bay $14,555/giờ (tại sao phiên bản Hải quân lại có chi phí bay cao hơn gấp 5 lần thì vẫn chưa rõ, nhưng Seahawk có mang theo các thiết bị cho phép nó thực hiện các nhiệm vụ phức tạp, gồm cả săn tàu ngầm, diệt tàu chiến và chiến tranh điện từ).
AH-64 Apache: $5,171/giờ
Trực thăng tấn công AH-1Z Viper của Thủy quân lục chiến có phí bay $20,642/giờ, tức gần gấp bốn lần so với chiếc Apache được trang bị vũ khí mạnh hơn. Nói chung, một chiếc trực thăng bay trên mặt nước tốn kém gấp 4 đến 5 lần một chiếc trực thăng chủ yếu bay trên đất liền.
Các loại máy bay khác:
E-3 Sentry: $66,126/giờ;
RC-135: $95,339/giờ;
E-4B: $372,496/giờ.
Máy bay quân sự chuyên dụng thường rất tốn chi phí bay. E-3 Sentry hoạt động như một hệ thống radar bay và đài chỉ huy chiến đấu trên không, tốn đến $66,126 một giờ bay. Phi đội máy bay trinh sát RC-135 nhỏ, na ná máy bay phản lực Boeing 707 và được sử dụng để thu thập thông tin tình báo có chi phí vận hành $95,339/giờ.
E-4B (chuyên chở giới chức cấp cao Hoa Kỳ): $372,496/giờ
Phi đội nhỏ gồm bốn chiếc máy bay E-4B (máy bay Boeing 747-200 được chuyển đổi thành các bộ chỉ huy hạt nhân trên không) của Trung tâm Điều hành Hàng không Quốc gia (National Airborne Operations Center) có chi phí bay đáng kinh ngạc: $372,496/giờ, tương đương $103 một giây!
Lê Tây Sơn
27 tháng 11, 2022
____________
Đỗ Hứng gởi
