Putin bị hạ bệ, Nga tan rã và NATO đối đầu với Trung Quốc?
Khi Ukraine nhìn thấy con đường chiến thắng và Vladimir tuyệt vọng nhấn nút hoảng sợ, chuyên gia lập luận ĐÂY là cách cuộc chiến có thể kết thúc. Giành đất, hàng trăm nghìn lính nghĩa vụ ra tiền tuyến, và một hạt nhân cho bất cứ ai dám cản đường ông: Vladimir Putin đã dành gấp đôi cho cuộc chiến của mình ở Ukraine tuần qua.
Nhưng sự bối rối của ông ta chỉ ra một sự thật đơn giản: Nga đang thua trong cuộc chiến, và ông ta biết điều đó.
Kẻ chuyên quyền đang tuyệt vọng. Quân đội của ông ta đang tơi tả, các kế hoạch chiến đấu của ông ta bị bắn, ông ta đốt cạn tiền dự trữ của mình với tốc độ không bền vững, và mùa đông đang đến gần. Trong khi đó quân đội Ukraine tiếp tục tiến quân trên khắp đất nước, tạo cho Kyiv một con đường khả thi để giành chiến thắng. Điều gì đặt ra câu hỏi: Điều gì sẽ xảy ra nếu Nga bị đánh bại?
Theo Alp Sevimlisoy – thành viên thiên niên kỷ tại Hội đồng Đại Tây Dương (think-tank), người đã nói chuyện với MailOnline – điều đó có nghĩa là Putin bị phế truất, bản thân Nga tan rã và NATO đối đầu với Trung Quốc về chiến lợi phẩm.
Ông nói thêm, phương Tây phải bắt đầu chuẩn bị cho tình huống đó ngay bây giờ, nếu không, nó sẽ mở ra cánh cửa cho Bắc Kinh thâm nhập vào các khu vực như Siberia, trung Á, châu Phi và Nam Mỹ, nơi họ đã có chân nhưng sẽ nhìn thấy cơ hội như sức mạnh của Nga mờ dần.
‘Chúng tôi phải di chuyển vào các khoảng trống, tìm cách gây ảnh hưởng, và sau đó chúng tôi phải đối đầu với Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Trung Quốc là một siêu cường được kết nối toàn cầu và chúng ta phải chống lại họ một cách hiệu quả ”, ông nói.
Trở lại vào tháng 2, khi Putin lần đầu tiên khởi động ‘chiến dịch quân sự đặc biệt’ của mình, một kịch bản khó có thể nghĩ đến.
Phương Tây có thể đã gây khó dễ cho Ukraine, nhưng ít người nghĩ rằng chiến thắng có thể xảy ra – họ bị áp đảo bởi lực lượng toàn diện của quân đội Nga từ ba phía, khi đó ước tính chỉ đứng sau Mỹ. Có thể mất vài ngày, hoặc vài tuần, có thể vài tháng.
Nhưng sau đó là một loạt các tính toán sai lầm ngoạn mục của Putin và các tướng lĩnh của ông. Sự chuẩn bị và lập kế hoạch kém cỏi, nạn tham nhũng đã làm thối rữa kho dự trữ quân sự của Nga từ trong ra ngoài, và tinh thần kém cỏi giữa các quân đội đã kết hợp lại để trao cho Ukraine sáng kiến – điều mà các chỉ huy của họ đã khai thác một cách tàn nhẫn.
Alp Sevimlisoy, một thành viên của Hội đồng Đại Tây Dương, tin rằng Putin sẽ không thể sống sót sau thất bại – và bản thân nước Nga có thể bắt đầu sụp đổ.
Bước tiến chớp nhoáng đối với Kyiv mà Putin đã áp dụng để lật đổ chế độ và giao cho ông ta quyền kiểm soát đất nước trong vòng vài ngày đã chậm lại, sau đó dừng lại, và cuối cùng lên đến đỉnh điểm là một ‘cử chỉ thiện chí’ – hay còn gọi là một cuộc rút lui toàn diện – như là thay vào đó, Kremlin đặt mục tiêu ‘giải phóng’ Donbas.
Mặc dù những vùng đất rộng mở ở trung tâm công nghiệp phía đông của Ukraine vô cùng phù hợp với chiến thuật của Nga – các cuộc pháo kích tàn khốc sau đó là các cuộc tiến công chậm của quân đội và xe tăng – các vấn đề vẫn tồn tại. Một lần nữa, sự tiến bộ chậm lại, và sau đó phần lớn dừng lại.
Ukraine sau đó đã tung ra một cú đấm có một không hai: Một cuộc tấn công vào Kherson ở phía nam, nơi hút hết quân đội Nga, trước khi một mũi nhọn về phía đông của Kharkiv đã phá vỡ các phòng tuyến của Nga, gây ra một cuộc hành trình toàn diện và trao lại hàng nghìn dặm vuông cho Kyiv kiểm soát trong vài ngày.
Nga đã quay cuồng. Quân đội của nó có thể chưa ‘đo ván’ trên tấm bạt, nhưng một đòn nặng đã giáng xuống và đầu gối của nó đã bắt đầu khuỵu xuống. Thêm một số nữa, và một ván bài bị loại trực tiếp.
Phát biểu ngay sau khi Ukraine tiến hành cuộc phản công Kharkiv, ông Sevimlisoy nói với MailOnline: ‘Người Ukraine có động lực – họ đang chiến thắng. Nhưng cuộc xung đột này sẽ không chỉ kết thúc với việc cả hai bên bỏ đi và nói rằng ‘thế là thế đó’, nó sẽ vang danh khắp nước Nga và khu vực. ‘
Điều đó có nghĩa là quyền lực của Nga không chỉ suy yếu từ các quốc gia như Nam Mỹ và châu Phi – nơi trước đây họ đã gửi lính đánh thuê, cho vay và xây dựng cơ sở hạ tầng – mà còn từ các quốc gia vệ tinh của Liên Xô cũ như Kazakhstan, Georgia và Armenia, ông tin tưởng.
Và bản thân Nga cũng có thể không chịu thua trong các cuộc giao tranh, với các khu vực nổi loạn đang tìm cách thoát khỏi sự kiểm soát của Moscow khi những người môi giới quyền lực trong Điện Kremlin trở mặt với nhau và tranh giành ngai vàng của Putin.
Mặc dù viễn cảnh về một nước Nga không có Putin có thể từng là điều viển vông, nhưng ông Sevimlisoy tin rằng gần như không có cách nào để ông có thể sống sót sau thất bại ở Ukraine.
Ông Sevimlisoy nói: “Tôi không thể nhìn thấy tương lai cho Putin [nếu ông ấy thua trong chiến tranh]. ‘Làm thế nào để ông ta quay trở lạị sau này? Sau khi ông đã vũ khí hóa thức ăn và năng lượng, làm thế nào để có thể quay trở lại sân khấu thế giới sau đó? ‘
Ông ấy không đơn độc khi nghĩ như vậy. Trong những tuần kể từ cuộc phản công của Ukraine, các chuyên gia đã công khai đặt câu hỏi liệu Putin có đang đối mặt với dấu chấm hết hay không – Giáo sư Grigory Yudin đã dự đoán như vậy với CBC của Canada, cựu sĩ quan quân đội Anh Richard Kemp nghiền ngẫm ý tưởng này trên tờ The Telegraph, và nó cũng đã được tranh luận bởi nước ngoài.
Ông Sevimlisoy tin rằng sự lật đổ Putin sẽ khai hỏa phát súng khởi đầu cho tất cả các cuộc giao tranh bên trong nước Nga: Các nhánh khác nhau của quân đội liên kết với nhau, các khu vực đấu thầu để tách khỏi đất nước và các quốc gia vệ tinh của Liên Xô cũ đang tìm kiếm đồng minh cách xa Mátxcơva hàng dặm.
Ông nói: “Thất bại của Nga ở Ukraine là thất bại của nền pháp chế. ‘Sẽ có những nhóm nói rằng “đây không phải là cách chúng ta nên bị quản lý”. Quân đội sẽ nói rằng chiến dịch đã thất bại.
‘Tôi nghĩ rằng sự sụp đổ sẽ đến từ cuộc đấu đá nội bộ trong các cơ quan tình báo và quân đội, và các lực lượng bên trong Nga sẽ coi đây là cơ hội để nói rằng: “Chúng ta có thể tự quản lý mình tốt hơn và chúng ta có đủ sự hỗ trợ quốc tế để thúc đẩy độc lập“. Chúng tôi chắc chắn nên ủng hộ điều đó.
Nhưng không có gì đảm bảo rằng ai thay thế Putin sẽ ít cực đoan hơn. Nhiều người tin rằng người thừa kế rõ ràng là Sergey Naryshkin, người đứng đầu cơ quan tình báo nước ngoài, người tỏ ra hiếu chiến hơn Putin khi nói đến phương Tây.
Điều đó có nghĩa là nhiệm vụ của NATO sẽ là ‘kiềm chế Nga và các lực lượng vũ trang Nga’, ông Sevimlisoy lập luận, nhưng ‘chúng tôi sẽ làm việc để kiềm chế Trung Quốc.’
Quyền lực của Nga sẽ suy yếu hơn so với các quốc gia vệ tinh của Liên Xô cũ như Azerbaijan, Kazakhstan và Kyrgyzstan – và thậm chí xa hơn ở nước ngoài, ở châu Phi và Nam Mỹ, nơi Putin đã ủng hộ các chế độ độc tài bằng lính đánh thuê, các khoản vay giá rẻ và các thỏa thuận thương mại.
NATO phải sẵn sàng cạnh tranh trên tất cả các đấu trường đó, nếu không sẽ có nguy cơ đánh mất họ trước sự dụ dỗ của Bắc Kinh.
Đã có những dấu hiệu cho thấy sự thối rữa đang diễn ra. Kazakhstan, đồng minh từ lâu của Moscow, ngày càng có thái độ thách thức chống lại Moscow – chào đón hơn 100.000 người đàn ông Nga đã trốn khỏi quân dịch của Putin trong khi cũng nhấn mạnh rằng toàn vẹn lãnh thổ phải được tôn trọng, mặc dù không đề cập trực tiếp đến Ukraine.
Azerbaijan và Armenia – một đồng minh khác của Matxcơva – tiếp tục giao tranh vài tuần trước khi Matxcơva cố gắng áp sát sườn phía tây của mình chống lại người Ukraina, với việc Armenia buộc phải thừa nhận rằng Putin sẽ không giúp bảo vệ lãnh thổ của mình, mặc dù hai bên đang có hiệp ước bảo vệ.
Và các quốc gia khác cho đến nay đã hỗ trợ ngầm cho Nga đang bắt đầu bày tỏ quan ngại. Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị, phát biểu tại LHQ vài ngày trước, kêu gọi Moscow không để chiến tranh Ukraine ‘tràn qua’ và ‘bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp của các nước đang phát triển.’
Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi, ban đầu đã cố gắng tạo lập quan điểm trung gian cẩn trọng với Ukraine, đã đưa ra lời quở trách thậm chí còn táo bạo hơn – nói với Điện Kremlin: ‘Thời đại ngày nay không phải là thời đại chiến tranh, và tôi đã nói chuyện với các bạn về điều này.’
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan cũng lên tiếng nói rằng ông đã nói chuyện với ông Putin tại hội nghị thượng đỉnh gần đây ở Uzbekistan và tin rằng ‘ông ấy muốn kết thúc điều này càng sớm càng tốt’ vì ‘cách mọi thứ đang diễn ra hiện nay khá có vấn đề’.
Và vị trí của Erdogan có thể là chìa khóa để kết thúc chiến tranh, ông Sevimlisoy tin rằng, bởi vì Thổ Nhĩ Kỳ cùng với Ukraine sẽ là chìa khóa để kiềm chế Điện Kremlin sau thất bại.
Ông nói: “Nga sẽ phải đối mặt với sự thật rằng họ không còn là một cường quốc thế giới nữa mà là một nhà nước – một quốc gia ở Biển Đen mà hệ thống của họ không ai tìm cách bắt chước”. ‘Và những gì chúng ta sẽ thấy và đang thấy bây giờ là sự thống trị của khu vực này sẽ thuộc về Thổ Nhĩ Kỳ.’
Được trang bị máy bay chiến đấu thế hệ mới nhất của Mỹ và tên lửa siêu thanh, ông Sevimlisoy tin rằng Thổ Nhĩ Kỳ – cùng với một quân đội Ukraine giỏi trong việc chống lại Nga – sẽ là chìa khóa cho ảnh hưởng của phương Tây trong khu vực và xa hơn nữa là vào Trung Á.
Ông nói, điều này là cần thiết vì nó sẽ đặt NATO và phương Tây vào thế mạnh để cạnh tranh với Bắc Kinh.
Ông nói: “Ở bất kỳ khu vực nào mà ảnh hưởng của Nga suy yếu, chúng tôi phải đảm bảo rằng chúng tôi phải tạo ra các mối quan hệ đối tác trong khu vực, để có sự hiện diện lâu dài.
‘Chúng tôi phải di chuyển vào các khoảng trống, tìm cách gây ảnh hưởng, và sau đó chúng tôi phải đối đầu với Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Trung Quốc là siêu cường được kết nối toàn cầu, và chúng ta phải chống lại họ một cách hiệu quả.
‘Chúng tôi có nhiều kinh nghiệm quân sự trong NATO hơn so với Trung Quốc, và đó là lợi thế của chúng tôi, nhưng chúng tôi phải đặt chân lên đất ở những nơi này, để đảm bảo rằng khi đến lúc có thể chống lại họ – và thời điểm đó sẽ đến – chúng tôi không chơi trò đuổi bắt. ‘
Tác giả CHRIS PLEASANCE viết cho MAILONLINE
Ngày 4 tháng 10 năm 2022
Người dịch Nguyễn Hồng Long
(tin tức Ukraine và Thế giới)
_____________
Đỗ Hứng gởi
