Sơ nét về Diệu Pháp Liên Hoa Kinh

妙法蓮華經

The Lotus Sūtra





***

1. Thanh Văn(聲聞;  P: Sāvaka;  S: Śrāvaka;  P: Sound Hearer): Là thánh đệ tử của Phật, chứng ngộ chân lý từ Tứ Diệu Đế.
2. Duyên Giác(緣覺;  P: Pacceka-buddha;  S: Pratyeka-buddha;  E: Lone Buddha): Còn được gọi là Bích-chi Phật (辟支佛), Độc giác Phật (獨覺佛) hay Duyên giác Phật (緣覺佛), là một thuật ngữ chỉ khái niệm một vị Phật đạt được Phật quả do tự mình chứng ngộ chân lý từ Duyên khởi.
3. Bồ Tát(菩薩;  P: Bodhisatta;  S: Bodhisattva;  E: Bodhisattva): Hàm 2 nghĩa:

– Tiền thân của các vị Phật tương lai.
– Tất cả các đối tượng hướng tới quả vị Phật.

1.2. Phật pháp kỳ diệu như hoa sen.
Nước Việt có bài  ca dao :
Trong đầm gì đẹp bằng sen,
Lá xanh bông trắng lại chen nhị vàng.
Nhị vàng bông trắng lá xanh,
Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn.

Trong Phật giáo, Diệu Pháp Liên Hoa được hiểu là Phật pháp kỳ diệu như hoa sen hay Chân lý nhà Phật kỳ diệu như hoa sen. Vì theo Phật giáo,hoa senbiểu tượng cho vẻ đẹp của toàn cây sen, có thể được ghi nhận theo các sự kiện sau:

1) Thứ nhất : Kế thừacác ý nghĩatinh khiếtcủa sen trong Ấn giáo, hoa sentrong Phật giáođã cụ thể hóa bằngsự tinh khiết củaThân Khẩu Ý vượt ra ngoài Ái là các loại dính mắc trói buộcthể xác, lời nói và tinh thần.
       
2)Thứ hai : Với hình ảnh sen nơi bùn nhơ - của ao, của hồ - sen trổi dậy, vươn ra khỏi bùn, ra khỏi nước, rồi trổ hoa, sen được tượng trưng cho cuộc đời của đức Phật qua 4 giai đoạn sau :
1/.  Giai đoạn một là ở trong bùn, đặc trưng cho giai đoạn đắm mê dục lạc ở thế tục.
2/.  Giai đoạn hai là ra khỏi bùn và ở trong nước, đặc trưng cho giai đoạn xuất thế tục gia.
3/.  Giai đoạn ba là ra khỏi nước, đặc trưng cho giai đoạn tinh tấn tu đạt được giới thanh tịnh, điều phục được tâm.
4/.  Giai đoạn bốn là nở hoa và tỏa hương thanh khiết, đặc trưng cho giai đoạn giác ngộ viên mãn.
Trong kinh Tương Ưng Bộ, Phẩm Hoa, đức Phật dạy: “Này các Tỳ kheo, ví như bông sen xanh, bông sen hồng, hay bông sen trắng sanh ra trong nước, lớn lên trong nước, vươn lên khỏi nước, và đứng thẳng không bị nước nhiễm ướt. Cũng vậy, này các Tỳ kheo, Như Lai sanh ra ở trong đời, lớn lên trong đời, vươn lên khỏi đời, và sống không bị đời ô nhiễm”.

3) Thứ ba : Đức Phật cũng dùng sen để nhắc nhở các đệ tử nên sống theo tinh thần như tập tính của sen, đó là từ chỗ nhiễm nhơ phàm tục phải dùng trí tuệ sáng ngời để đi đến giác ngộ.
Các sự kiện trên đã được ghi nhận trong kinh Pháp Cú sau :
Trước tâm ta buông lung,
Chạy theo ái dục lạc,
Nay ta chánh chế ngự,
Như câu móc điều voi.
(Kệ Pháp Cú 326)
                                                              
Ai sinh sống trên đời, 
Hàng phục được tham ái, 
Khổ đau sẽ vuột khỏi, 
Như nước trượt lá sen.
(Kệ Pháp Cú 336)

Như giữa đống rác nhớp
Quăng bỏ bên cạnh đầm,
Chỗ ấy hoa sen nở
Thơm sạch đẹp lòng người.
Cũng vậy giữa quần sanh,
Uế nhiễm mù phàm tục,
Đệ tử bậc Chánh giác,
Sáng ngời bằng trí tuệ.
(Kệ Pháp Cú 58-59)

4) Thứ tư : Sen có 3 tầng sống riêng biệt, là trong bùn tối; vươn lên khoảng trong sạch là nước; rồi cuối cùng vươn lên với bầu khí quyển, xem đó sen biểu trưng cho 3 tầng sống là cõi dục giới, sắc giới và vô sắc giới. Cây sen trải qua 3 tầng sống đó, đến khi nở hoa được xem như sự đạt ngộ, giải thoát …

5) Thứ năm :  Thân sen ngay thẳng tiêu biểu cho người tu cần phải sửa thân và tâm cho ngay thẳng.  Ruột thân thì trống rỗng hàm ý người tu cần hành tính hỷ xả. Hai đức tính nầy Bồ tát luôn thực hiện.

Trong kinh Tăng Chi Bộ, đức Phật dạy trực tiếp: "Có sáu pháp vô-thượng mà các thầy cần tu. Những gì là sáu?

Mắtthấy sắc, không sanh tâm ưa thích hay ghét bỏ; hãy trụ tâm nơi xả, hằng tỉnh sáng.
Tainghe tiếng, không sanh tâm ưa thích hay ghét bỏ; hãy trụ tâm nơi xả, hằng tỉnh sáng.
Mũi ngửi mùi, không ưa thích hay ghét bỏ; hãy trụ tâm nơi xả, hằng tỉnh sáng.
Lưỡinếm vị, không sanh tâm ưa thích hay ghét bỏ; hãy trụ tâm nơi xả, hằng tỉnh sáng.
Thânchạm xúc, không sanh tâm ưa thích hay ghét bỏ; hãy trụ tâm nơi xả, hằng tỉnh sáng.
Ýđối với mọi việc, không sanh tâm ưa thích hay ghét bỏ; hãy trụ tâm nơi xả, hằng tỉnh sáng.”

Đối với Bồ-tát Di Lặc mọi việc đến và đi, tất cả chỉ là một nụ cười an nhiên. Một nụ cười khi nhìn thấy:
Mắt trông thấy sắc thì thôi
Tai nghe thấy tiếng nghe rồi thì không
Bình an lẳng lặng cõi lòng
Nhẹ nhàng ta bước trong vòng trần ai.

6) Thứ sáu :  Phỏng theo thế hoa sen, trong ngồi thiền gọi là Liên hoa toạ (ngồi kiết già), phỏng theo hình búp sen cho hai tay chắp lại làm lễ Phật hay chào hỏi nhau thì gọi là Liên hoa hiệp chưởng.

“ Búp sen xin tặng người, một vị Phật tương lai.”
Theo Phật giáo Bắc truyền, hai bàn tay chắp lại là biểu hiện của Lý và Trí. Năm ngón tay trái là Ngũ trí - Thai tạng giới, năm ngón tay phải là Ngũ trí - Kim cương giới. Mười ngón tay chắp lại thành Thập độ, hay còn gọi là Thập pháp giới.
Một Phật tử đã tâm sự : “Sống tại Hoa Kỳ, khi tưởng nhớ đến diệu nghĩa hoa sen, tôi thường ước ao một cơ hội dâng đóa sen cúng Phật, chuyện khó khăn làm sao tại xứ này! Bất ngờ, một hôm khi chắp tay niệm hương, tôi bỗng nhớ ra rằng mình đang “Liên hoa hiệp chưởng” hướng về đức Phật, thì ra hoa sen thuở giờ vẫn thường trực hiện hữu, lỗi tự mình không mở mắt nên đã không thấy hoa mà cúng Phật”. (Huỳnh Trung Chánh -“Hoa Sen Trong Phật Giáo”)

7) Thứ bảy :  Hoa sen nở tượng trưng cho quá khứ, đài sen tượng trưng cho hiện tại và hạt sen tượng trưng cho tương lai. Sự nối tiếp liên tục này về mặt triết lý, hoa sen tượng trưng cho nhân quả đồng thời... Nhân Quả như hình với bóng, hình thế nào, thì bóng như thế đó.  Niết-bàn hay đau khổ, rốt lại ở nơi tâm chúng ta mà thôi.
       
Với các yếu tố trên, hoa sen được đặc trưng cho sen, và đài sen là nơi an vị của các bậc giác ngộ đáng được tôn kính. Trong Phật giáo Bắc truyền, đài sen còn mang giá trị triết học dụng nghĩa cho - Liên Hoa Tạng thế giới.

- Thiền sư Việt Nam – Ngộ Ấn (1020-1088) với kệ Thị Tịch 示寂 như sau:

Diệu tính rỗng không khó vin noi,
Rỗng không tâm ngộ hiểu được thôi.
Trên núi ngọc thiêu, mầu vẫn nhuận,
Trong lò, sen nở sắc thường tươi.
       
[Hán văn]:

Diệu tính hư vô bất khả phan,
        Hư vô tâm ngộ đắc hà nan.
        Ngọc phần sơn thượng sắc thường nhuận
        Liên phát lô trung thấp vị can.
 
- Thiền sư Việt Nam – Chân Nguyên (1647-1726) thì có kệ rằng :

"Trần trần sát sát Như Lai,
Chúng sanh mỗi người mỗi có hoa sen.
Hoa là bản tánh trạm viên,
Bao hàm trời đất dưới trên cùng bằng.
Hậu học có biết hay chăng?
Tâm hoa ứng miệng nói năng mọi lời."
       
- Trong sách Tính Mệnh Khuê Chỉ 性命圭旨có bài kệ hay về hoa sen không rõ tác giả:

Sen nở trong đầm, đỏ trắng phơi,
Bùn nhơ không nhiễm, sắc thêm tươi.
Thân ngay, ngó rỗng, gương đầy hạt.
Diệu lý tu hành cũng thế thôi.
       
[Hán văn]:

Hồng hồng bạch bạch, thủy trung liên,
Xuất ố, nê trung, sắc chuyển tiên;
Hành trực ngẫu không bồng hựu thực,
Tu hành diệu lý kháp như nhiên.
Kinh Pháp Hoa lấy dụ Hoa sen làm biểu tượng là vậy.
 
2. Quan điểm chính của kinh Pháp Hoa.

Kinh Pháp Hoa chứa đựng những quan điểm chủ yếu của Phật giáo, đó là giáo pháp về sự nhận thức Phật tínhđể dẫn đến giải thoát (= tự do nội tâm). Kinh này được cho là Phật giảng vào lúc cuối đời trên đỉnh Linh Thứu và được kết tập trong khoảng năm 200. 

Trong kinh có ghi lý do vì sao đức Phật xuất hiện nơi đời chỉ vì một đại sự nhân duyên lớn, đó là “Khai thị chúng sanh  ngộ  nhập  Phật tri kiến  –  開是眾生悟入佛知見”, là chỉ cho chúng sanh nhận chân được những thấy biết của chư Phật.  Đức Phật chỉ rõ, tuy có nhiều cách để giác ngộ, nhưng chúng chỉ là những phương tiện nhất thời phù hợp căn cơ của hành giả, và thực tế những phương tiện này chỉ có một mục tiêu duy nhất là dẫn dắt hành giả đến giác ngộ giải thoát.

Tóm lại, tuy cấu trúc của kinh Pháp Hoa rất phức tạp, nhưng nội dung cũng không ngoài mục đích giúp chúng sinh phá chấp Ngã, để không còn chấp thân và tâm này làTa, làCủa Ta.
       
2.1. Phật tính:
      
Phật tính hay  Phật tánh  (佛性;  P: Buddhatta;  S:Buddhatā;  E: Buddha-Nature, True Nature):  Là tính chất trong tự nhiên biểu hiện chân lý hàm tàng ở vạn sự vạn vật.  
Phật tính là từ ít được dùng trong Phật giáo Nam truyền, nhưng lại phổ biến trong Phật giáo Bắc truyền, lẫn lộn với một số từ khác, hoặc đánh đồng với nhau. Từ Phật tính được xem là xuất hiện sớm nhất trong kinh Niết-bàn (Mahāparinirvana-sūtra).
       
Một thuật ngữ chỉ Phật tính khác, đó là Bản lai thành Phật (本來成佛), nhưng ít phổ biến.  Chủ ý có nghĩa là Phật tính ở khắp mọi nơi, tất cả chúng sinh xưa nay vốn có Phật tính.  Khái niệm này thường thấy trong các bộ kinh và luận của Phật giáo Bắc truyền, như trong Viên Giác kinh vàĐại thừa khởi tín luận.
       
Có ý tưởng phân biệt cho rằng loài hữu tình thì gọi là Phật tính hay Như Lai tạng … Nếu như chỉ chung cho vạn hữu thì gọi là Pháp tính (P;S: Bhūtatathatā)  hay  Chân như.
       
Về sau, phần nhiều các nhà giải thích nghĩa Phật tính đều căn cứ vào sức hiểu kinh luận mà mình có được, khiến cho từ Phật tính không thống nhất, nhất là bản Phạn của kinh Niết-bàn lại bị rách nát.
       
Nói chung, Phật tính không là một thực thể, mà chỉ nói lên tính chất hàm tàng hay bản tính vốn hiện hữu nơi mọi chúng sinh, như là phôi mầm, mà nếu như có duyên lành sẽ kích ứng chuyển hóa hình thành tuệ giác. Cái tính chất “mầm giác ngộ” này vốn sẵn tồn tại trong mọi chúng sinh một cách hiển nhiên, còn được ghi nhận qua các kinh điển sau:
- Trongkinh Phạm Võng đã chỉ ra rằng:
“Tất cả chúng sinh đều có Phật tính - Nhất thiết chúng sanh giai hữu Phật tính  一切眾生皆有佛性”
- Trongkinh Pháp Bảo Đàn, Lục Tổ Huệ Năng cũng viết:
“Dẫu kẻ ngu, dẫu người trí cũng đều có Phật tính như nhau. Chỉ tại sự mê, ngộ chẳng đồng đó thôi.”

2.2. Phật tri kiến:

Phật tri kiến(佛知見- hay Tri kiến Phật;  P; S: Buddhajñāna;  E: Buddha's knowledge.):  Là sự thấy biết chân lý của bậc giác ngộ. Đó là sự thấy biết thực tính của vạn sự vạn vật – tức Phật tính.

Phật tính quan cho rằng tất cả chúng sinh đều có Phật tính, nhưng Phật tính không thể chấp hữu, cũng không thể chấp vô, mà Phật tính chính là tiềm năng Phật tri kiến dẫn đến giác ngộ. Phật tri kiến nơi đây không gì ngoài chân lý Duyên khởi mà đức Phật Thích Ca đã chứng ngộ dưới cội Bồ-đề. Do đó, Phật tri kiến chính là tri kiến về Phật tính, là tri kiến về chân lý Duyên khởi. Ta có:
       
Phật tính = Duyên khởi tính = Không tính = Tự tính
       
Trong đó:
Duyên khởi tính = Vô thường tính + Vô ngã tính
Với Vô thường – biểu thị cho hiện tượng biến đổi theo cấu trúc thời gian, và Vô ngã – biểu thị cho bản chất duyên khởi theo cấu trúc không gian, nơi vạn sự vạn vật.

Phật tính vì thế thể hiện Chân thật tính, Chân thường tính, Bình đẳng tính … nơi vạn sự vạn vật. Có thể nói rằng con chó, con mèo, cái ly, cái chén, quả núi, dòng sông … đều tròn đầy Phật tính – đó là Vô thường tính và Vô ngã tính luôn hiện hữu nơi tự thân của chúng.
Chánh niệm “Vô thường tính + Vô ngã tính” chính là Niệm Phật theo lý sự viên dung, là Niệm Phật tính của Thiền tông (kiến tính = kiến Phật tính) hay Niệm Phật Thật tướng của Tịnh Độ tông.
Vì thế, có thể nói rằng Chánh niệm về Phật tính là một phương tiện thù thắng để chuyển hóa nội tâm nhằm bứng tận gốc rễ các khổ đau, là hạt nhân để đi tới Phật quả.

Xem thêm:
- TAM CHỦNG TỰ TÁNH
- Ba tự tánh - Quang Duc
- Phật tính – Wikipedia tiếng Việt
- Kinh Phạm Võng - Thư Viện Hoa Sen
- Lược Giải Kinh Pháp Hoa - THƯ VIỆN HOA ...
- LƯỢC LUẬN VỀ Ý NGHĨA CỦA PHẬT TÍNH - Suối Nguồn ...
VIDEO
- Phật Tánh Là Gì- Thầy Thích Phước Tiến
- Vấn đâp: Phật tánh là gì ?| Thích Nhật Từ
- Khái niệm và nguồn gốc của Phật tánh- TT. Thích Trí Minh
 
3. Ý nghĩa của kinh Pháp Hoa.
               3.1. Ý nghĩa nội dung kinh Pháp Hoa.
 
Phật pháp (= chân lý)kỳ diệu như hoa sen

Diệu pháp liên hoa kinh, bản chép tay có minh họa khoảng năm 1340 từ Cao Ly
Ngày nay bộ kinh Pháp Hoa tiếng Việt gồm 28 phẩm dịch từ Hán văn, trước gồm 27 phẩm của Pháp sư Cưu-ma-la-thập và sau là phẩm Đề-bà-đạt-đa của sư Pháp Hiển, môn đệ của Cưu-ma-la-thập thêm vào. Bộ kinh được trình bày và tóm ý như sau:
Phẩm 1:  Tựa (Introduction):  Giới thiệu giáo lý Phật thừa, với Phật tri kiến là “Thực tướng Vô tướng” (Phật thừa còn gọi là Nhất thừa).
Phẩm 2:  Phương tiện (sự khéo léo -Ways and Means):Ý nghĩa Phật thừa dành cho bậc thượng căn(gọi là Pháp thuyết) . Giáo lý “Thập Như Thị” được Thiên Thai tông đề xuất.
Phẩm 3:  Thí dụ(A Parable):  Triển khai ý nghĩa Phật thừa qua nhiều thí dụ dành cho bậc trung căn(gồm luôn các Phẩm 4,5,6 dưới đây, gọi là Dụ thuyết) như:
– Các con đang vui chơi trong nhà lửa Tam giới (Dục giới, Sắc giới, Vô sắc giới).
– Dụ các con ra ngoài nhà lửa để nhận 3 xe, đặc trưng cho Thánh quả.
Phẩm 4:  Tín giải (niềm tin vững chắc từ sự hiểu biết - Faith and Understanding):Ý nghĩa Phật thừa qua giáo lý Tín căn, tức Chánh tín (niềm tin có điều kiện).
Phẩm 5:  Dược Thảo dụ (thí dụ về cây thuốc - Parable of the plants):  Phật thừa “Thực tướng Vô tướng” như là “Thần dược” giúp trị tâm bệnh chấp thủ của con người.
Phẩm 6:  Thọ ký (xác nhận thành Phật - Assurances of Becoming a Buddha):Ai nhận ra Phật tính của chính mình thì Như Lai xác nhận sau này sẽ được thành Phật.
Phẩm 7:  Hóa thành dụ (thí dụ về thành phố biến ảo - The Magic City):Môt ví dụ về Phật thừa “Thật tướng Vô tướng” qua hình ảnh biến hóa của thần thông, dành cho bậc hạ căn(bao gồm các Phẩm 8,9 dưới đây, gọi là Nhân Duyên thuyết).
Phẩm 8:  Ngũ bách đệ tử thọ ký (xác nhận cho 500 đệ tử thành Phật - Assurances for 500 Arhats):Như Lai thọ ký cho những đệ tử có duyên lớn với pháp môn giải thoát, bởi: “Tất cả sẽ thành phật, vì tất cả vốn luôn hiện hữu Phật tính, tức Duyên khởi tính”.
Phẩm 9:  Thọ ký các vị hữu học vả vô học (xác nhận thành Phật cho những người cần phải học và người không cần phải học - Assurances for the Trainees and Adepts):  Như Lai thọ ký bất cứ người nào có học hay không học mà nhận ra Phật tính của chính mình đều được thành Phật.
Phẩm 10:  Pháp sư (Thầy dạy Pháp Hoa - Teacher of the Dharma):Để tán thán công đức Pháp Hoa và người thọ trì đọc tụng hầu cho những chúng sanh vị lai vẫn được thọ ký. Đây được xem là vị thầy dạy Pháp Hoa, là người gieo trồng công đức, là các Bồ-tát xuất hiện ở đời, là sứ giả Như Lai đáng được tôn kính cúng dường.
Phẩm 11:  Hiện Bửu tháp (hóa hiện tháp báu - The Treasure stupa):  Biểu tượng triết lý bửu tháp là Phật tính. Người tu mà nhận chân được Phật tính từ nơi tự thân là chân thật đúng đắn.
Phẩm 12:  Đề Bà Đạt Đa(Devadatta):  Đây là thông điệp cứu khổ theo tâm hướng giải thoát.
 - Một:  Đề Bà Đạt Đa là vị Bồ-tát thử thách và gắn bó với Như Lai trong nhiều đời tu theo chánh pháp. Đây là một vị Thiện tri thức đối với Như Lai.
 - Hai:  Sự kiện Long Nữ thành Phật: Cho thấy người nữ hoàn toàn có thể đắc quả thành Phật.
Phẩm 13:  Trì (giữ gìn kinh - Encouragement to uphold the sutra):  Sau khi nghe lời tán thán công đức và khuyến khích trì kinh của đức Thích Ca, 500 vị A La Hán quyết chí giữ gìn kinh Diệu Pháp Liên Hoa này. (Dịch đúng nghĩa là 500 vị Bồ Tát nguyện gìn giữ kinh Diệu Pháp Liên Hoa này).
Phẩm 14:  An Lạc hành(Peace and Contentment):  Như Lai chỉ dạy pháp an trú thân tâm của Bồ Tát khi giảng diễn kinh Pháp Hoa. Theo kinh, thì có bốn thứ An Lạc Hành: Thân an lạc hành, Khẩu an lạc hành, Ý an lạc hành, Thệ nguyện an lạc hành, gọi là Tứ an lạc hành. Bồ Tát xa lìa những tội lỗi của ba nghiệp thân, khẩu, ý, đồng thời phát nguyện dạy bảo chúng sinh, hóa độ chúng sinh, là những hành vi làm lợi mình lợi người đem đến yên vui.
Phẩm 15:  Tùng địa dũng xuất(từ đất vọt ra - Springing Up from the Earth):  Như Lai chỉ dạy cho chúng sinh về ý thức tự lực giải thoát qua hình ảnh chư Bồ-tát từ lòng đất vụt ra.
Phẩm 16:  Như Lai thọ lượng (The eternal lifespan of the Tathagata):  Như Lai dạy rằng chân lý Duyên khởi – Phật thừa vượt lên thởi gian, nên gọi là thọ mệnh lâu dài của Như Lai.
Phẩm 17:  Phân biệt công đức (Merits and Virtues of enlightenment):  Giáo lý Phật thừa “Thực tướng Vô tướng” giúp cho hành giả vượt qua chấp tướng, nuôi dưỡng tuệ “Vô ngã” là nguồn công đức vô hạn lượng.
Phẩm 18:  Tùy hỷ công đức (công đức về sự vui nhận - Merits and Virtues of Joyful Acceptance):  Những ai nghe kinh mà hoan hỷ và khuyến khích người khác cùng nghe, thì công đức vẫn lớn hơn công đức của thí chủ bố thí vô lượng của cải cho chúng sinh, và công đức này được xếp vào dạng hạ phẩm công đức.
Phẩm 19:  Pháp sư công đức(Merits and Virtues obtained by a Teacher of the Dharma):  Những ai thọ trì, đọc tụng, viết chép, giảng giải, nói cho người nghequán triệt thâm sâu kinh Pháp Hoa, là tỏ ngộ “Thực tướng Vô tướng”, thành tựu 6 căn công đức, đó là trung phẩm công đức.Thànhquả giải thoát của hành giả chính là tỏ ngộ “Thập Như Thị”.  Tuy nhiên, hành giả muốn thọ trì Pháp Hoa được viên mãn, trước hết cần hội đủ ba điều kiện căn bản như phẩm là: “Ở nhà Như Lai, mặc áo Như Lai và ngồi tòa Như Lai” [Xin xem giải thích ở mục 3.2. – 2) bên dưới].
Phẩm 20:  Thường Bất Khinh Bồ Tát(The Bodhisattva Sadāparibhūta):  Hành giả quán triệt kinh Pháp Hoa là người hiểu thâm sâu “Phật tính”, tức tuệ Vô ngã “Thực tướng Vô tướng”, sẽ luôn có hạnh khiêm cung, nhẫn nhục giống như hình ảnh Bồ-tát Thường Bất Khinh đã thanh tịnh sáu căn: “Tôi không dám khinh các Ngài, các Ngài rồi đây sẽ được thành Phật”; được như thế, hành giả đạt đến thượng phẩm công đức.
Phẩm 21:  Như Lai Thần lực (The Spiritual Power of the Tathagata):  Sức mạnhcủa “Thực tướng Vô tướng” là chẳng thể nghĩ bàn, mà không một lực thần thông nào có thể sánh nổi. Hành giả tu tập buông xả các ngã tưởng để ngộ nhập sức mạnh này.
Phẩm 22:  Chúc lụy (dặn dò - Passing of the Commission):Lời di chúc của Như Lai: Như Lai chuyển giao trọng trách mở bày và ngộ nhập sự thật Phật thừa, tức chân lý Duyên khởi (= Phật tri kiến), cho hàng Bồ-tát trong sứ mệnh hóa độ chúng sinh.
Phẩm 23:  Dược Vương Bồ Tát bổn sự (The Bodhisattva Bhaiṣajyarāja): Phẩm này thuật lại một mẫu đời điển hình của Bồ tát đi đến giác ngộ Diệu pháp trong quá khứ, hầu giúp chúng sinh noi gương. Dược Vương có nghĩa là liều thuốc thần diệu nhất (liều thuốc chúa) có tác dụng chữa lành các tâm bệnh ngăn che Phật tri kiến.
Phẩm 24:  Diệu Âm Bồ Tát(The Bodhisattva Gadgadasvara):  Như Lai thuật lại: Khi Như Lai còn là Bồ-tát, Như Lai thường sử dụng Diệu Âm là tiếng nói Vô ngã của các pháp, giúp cho chúng sinh trong 6 nẻo được giác ngộ và giải thoát. Đây là phương pháp hoằng hóa lợi sinh của Pháp Hoa tiếp theo liều thuốc thần diệu của Dược Vương.
Phẩm 25:  Quán Thế Âm Bồ Tát – Phổ Môn(普門; S: Samanta-mukha - The Bodhisattva Avalokiteśvara):  Phổ Môn là cửa ngõ chính từ đó tham ái chấp thủ và khổ đau vào, nhưng cũng chính từ đó tham ái, chấp thủ và khổ đau ra đi. Cánh cửa đó là 6 căn, 6 trần, và 6 thức bị chấp thủ. Quán chiếu về diệu âm đối với Phổ Môn là cách để vượt qua khổ đau của 18 giới (6 căn + 6 trần + 6 thức) này.
Phẩm 26:  Đà La Ni (mật chú - Dhāraṇī): Các bài chú (Đà La Ni) chỉ là trợ duyên cho hành giả chứ không phải là pháp môn giải thoát của Pháp Hoa với Phật tri kiến. Con đường Phật tri kiến là Đạo đế được hành với cấp độ giải thoát của Bồ tát. Tại đây cũng không có mật chú nào là pháp tổng trì đưa đến vô phân biệt trí là kết quả của thiền chỉ và thiền quán, cũng không có mật chú nào dập tắt các ngã tưởng. Hành giả phải đi từng bước giác tỉnh Vô ngã để dập tắt các ngã tưởng. Dập tắt các ngã tưởng là dập tắt chấp trước tham sân.
Phẩm 27:  Diệu Trang Nghiêm Vương bổn sự (chuyện về vua Diệu Trang Nghiêm - King Wonderfully Adorned):Người hoằng kinh lợi vật là chơn thiện tri thức của chúng sanh, dù ở trong nghịch cảnh nào họ cũng chuyển được người bỏ tà về chánh. Phẩm kinh này dẫn dắt chúng sinh từ tà kiến, ngoại đạo vào Diệu pháp là Phật tri kiến, bao gồm tu tập
- Nhận thức Duyên khời: Nhân Quả, Vô thường, Vô ngã.
- Thực hành các hạnh Ba-la-mật, Tứ vô lượng tâm.
Phẩm 28:  Phổ Hiền Bồ Tát khuyến phát (sự khuyến khích của Bồ-tát Phổ Hiền - Encouragement of the Bodhisattva Samantabhadra):  Đây là biểu tượng của sức mạnh ý chí hướng tới giải thoát trong tâm hành giả trong việc tu hạnh Nhất thừa Pháp Hoa và truyền trì Pháp Hoa. Đây là năng lực tinh tấn để thể nhập thực tướng. Nói chung, để đắc Phật tri kiến, hành giả cần có tiếng gầm trí tuệ của sư tử, và có sức mạnh thực hành chuyên chở như voi.
Xem thêm:
- Lược Giải Kinh Pháp Hoa - THƯ VIỆN HOA ...
- Nghiên Cứu về Kinh Pháp Hoa, Tiến sĩ Lâm Như Tạng
-Lục căn, lục trần, lục thức: 18 giới - Phatgiao.org.vn
- Chương 10: SỰ VẬN ĐỘNG CỦA 18 GIỚI, Thực Tại Hiện Tiền ...
VIDEO
- 18 giới || Thầy Thích Trí Huệ
- 6 Đại 12 Xứ 18 Giới - Thích Nguyên Hạnh 
- 18 Giới-Thiền và Đời Sống kỳ 383.Lục Căn, Lục Trần..
- HT Viên Minh - 12 Xứ, 18 Giới, 5 Uẩn - Xả Ly - Lương Tri - Giữ Giới - Phản Ứng Tâm
 
 
 
        3.2. Ý nghĩa bố cục kinh Pháp Hoa.
Nội dung của kinh Pháp Hoa được trình bày theo cụm các Phẩm qua hai quan điểm chính như sau:   
3.2.1. TheoThiên Thai tông, kinh Pháp Hoa chia làm hai phần:
1) Phần Tích môn 迹門 (tích 迹: dấu vết, phỏng theo;  môn 門: cửa):  Phần Tích môn trình bày giáo nghĩa “khai Tamhiển Nhất”, đó là vượt lên Tam thừa phương tiện (Thanh Văn thừa, Duyên Giác thừa, Bồ Tát thừa) để hiển bày Nhất thừa chân thực (= Phật thừa). Đây được xem là phần trình bày Tục đế, có nghĩa là những gì mà người thường đồng ý với nhau, là sự thật của thế tình, sự thật của ngôn từ nhằm để bày tỏ khái niệm(ý niệm chung) các sự vật, được nói trong 14 phẩm đầu của kinh Pháp Hoa, với phân đoạn như sau:
+ Phẩm 1:  Giới thiệu tổng quát về Phật tri kiến.      
+ Phẩm 2: Gọi là “ Pháp thuyết châu - 法說珠”, cũng chỉ bày Phật tri kiến, nhưng chỉ có bậc đệ tử thượng trínhư Tôn giả Xá-lợi-phất mới lãnh hội được.
Đây là phẩm căn bản của phần tích môn, cũng là chính yếu của bộ Kinh Pháp Hoa. Phẩm này đức Phật xác nhận tất cả các pháp của Phật đều là phương tiện.
+ Phẩm 3-6: Gọi là “Dụ thuyết châu - 喻說珠”, ở đây Phật tiếp tục chỉ bày Phật tri kiếnqua các hình ảnh thí dụ, nhờ thế, các bậc đệ tửtrung trí  thấp hơn giai đoạn đầu mới lãnh hội được.
+ Phẩm 7-9: Gọi là “Nhân Duyên thuyết châu - 因緣說珠”, ở đây Phật mở tâm cho các đệ tử  hạ trí thấy rõ Nhân Duyên tu hành, hầu thấy rõ Phật tri kiến.
+ Phẩm 10-14:Từ phẩm 2 đến phẩm 9 là phần chính của Tích Môn; từ phẩm 10 đến phẩm 14 là phần trình bày bổ sung vào phần chính của Tích môn vừa nói, nói lên khả năng thành Phật của mọi chúng sinh, hay nói cách khác là phần này nói về Phật tính và điều kiện để hiểu và thuyết giảng kinh Pháp Hoa. Thực sự phần này chỉ tiếp tục phơi bày Phật tri kiến.      
2) Phần Bản môn 本門  (bản 本: chính yếu;  môn 門: cửa):  Phần Bản môn trình bày giáo nghĩa “hội Tích quy Bản” (= hội Tích môn, quy Bản môn).  Đây được xem là phần trình bày Chân đế, có nghĩa là những gìdùng để bày tỏ thực tại– sự thật hiện thựccủa mọi sự vật.
Phần Bản môn chỉ rõ Phật tính vốn không sinh không diệt. Đây chính là phần triển khai giáo lý Pháp Hoa, giải thích tại sao thành Phật và con đường đi vào Phật đạo, chứng ngộ Phật tri kiến của các hàng Bồ tát. Phần Bản môn này được chia ra 3 phần nhỏ.
+ Phẩm 15-16: Là phần chính của Bản môn, nói lên Phật tính luôn hiện hữu, không sinh diệt. Đây là phần giáo lý đặc biệt của Pháp Hoa giải thích lý do tại sao có thể thành Phật.
+ Phẩm 17-22: Tiếp tục giới thiệu tư tưởng của Bản môn, vừa khích lệ các đệ tử học hiểu, tu tập và phổ biến kinh.
+ Phẩm 23-28:  Chỉ rõ con đường chứng nhập Phật tri kiến của hàng Bồ-tát.
Tóm lại, trong toàn bộ nội dung kinh Pháp Hoa, đức Phật dụng phương tiện để “Khai Thị Chúng Sanh, Ngộ Nhập Phật Tri Kiến -開是眾生悟入佛知見”, nghĩa là đức Phật dùng vô số phương tiện để dẫn dắt chúng sanh thấy biết như chư Phật ở chính nơi mình.

3.2.2. Theo Thiền sư Hải Ấn.
Thiền sư trình bày nội dung kinh Pháp Hoa như sau:
+ Phẩm 1: Tổng quan về hiện tượng và bản thể của vũ trụ pháp giới(法界;  P: dhamma-dhātu;  S: dharma-dhātu :  Tất cả sự vật trong vũ trụ hoặc ẩn hoặc hiển, hoặc có hoặc không, hoặc đã biết hoặc chưa biết, đều gọi là pháp, tổng danh là pháp giới).
+ Phẩm 2 - 10: Mở ra Phật tri kiến (thấy biết của Phật).
+ Phẩm 11 - 22: Chỉ cho thấy rõ chỗ thâm áo của Phật tri kiến.
+ Phẩm 23 - 28: Nói về thể nhập Phật tri kiến.
 
Xem thêm:
- Tư Tưởng Kinh Pháp Hoa -VNBET
- Yếu Chỉ Kinh Pháp Hoa - Tam Tạng Kinh Điển
- Giới Thiệu Kinh Pháp Hoa - Thư Viện Hoa Sen
- Ý nghĩa Kinh Pháp Hoa đối với người tu hành
- Ý nghĩa bài kệ mở đầu kinh Pháp hoa - Giác Ngộ
- Lược Giải Kinh Pháp Hoa - THƯ VIỆN HOA ...
- Nghiên Cứu về Kinh Pháp Hoa, Tiến sĩ Lâm Như Tạng
- Nội Dung 28 Phẩm Kinh Pháp Hoa -Giảng Giải Kinh - TVHS
VIDEO
- Cốt Lõi Pháp Hoa- HT Thích Trí Quảng
- Nguồn Gốc và Ý Nghĩa Kinh Diệu Pháp Liên Hoa
- Diệu pháp liên hoa|| Thầy Thích Trí Huệ giảng tại Mỹ
- Công Đức Tụng Kinh Pháp Hoa- TT Thích Quang Thạnh
- Vấn đáp: Cốt lõi của Kinh Diệu Pháp Liên Hoa| Thích Nhật Từ
- Sự mầu nhiệm của việc trì tụng Kinh Pháp Hoa. Thích Quảng Tịnh
- [Cover - Chuyện nhà Phật] Đêm Pháp Hoa- Trần Anh Duy
 
3.3. Ý nghĩa Duyên khởi trong kinh Pháp Hoa.
        1) Duyên khởi với Phật tính và Vô tướng.
Tự thân của giáo lý Phật giáo là nhân bản, vì Phật giáo giúp con người dập tắt mọi nhân tố của khổ đau ngay giữa cuộc đời này.
- Pháp Hoa xây dựng một mẫu Phật tử lý tưởng (tu sĩ và cư sĩ) gọi là Bồ tát, kết hợp chặt chẽ và điều hòa giữa tự độ và độ tha.
- Pháp Hoa chỉ rõ Tam giới (Dục giới, Sắc giới, Vô sắc giới – tức năm thủ uẩn) là khổ đau, nhưng không phải từ bỏ cuộc đời để đi đến một thế giới xạ lạ nào khác, mà là từ bỏ tham, sân, si nơi chính mình ngay trong hiện tại. Đây là thực chất của Trung đạo đế bao hàm cả Chân đế và Tục đế (chân lý và đạo đức). 
- Pháp Hoa quan niệm tất cả chúng sinh đều có Phật tính, tức Duyên khởi tính (= Vô thường tính + Vô ngã tính), nên thực tướng của các pháp là Vô tướng  –  là “Thực tướng Vô tướng”,  nhằm phá đổ các ngăn che trí tuệ toàn giác, bứng tận gốc rễ khổ đau và đi vào Phật tri kiến (Phật trí).
Hơn nữa, ngay từ Phẩm Tựa, có thể tìm thấy tinh lý của Pháp Hoa, trình bày Thế Tôn nhập "Vô lượng nghĩa xứ định" rồi xuất "Vô lượng nghĩa xứ định" mới tuyên thuyết Pháp Hoa. Vô lượng nghĩa thì thoát ly ý nghĩa, thoát ly niệm. Ý nghĩa của thoát ly niệm là rời tất cả tướng. Nói cách khác, thật tướng của các pháp là Vô ngã tướng. Ðây là những gì đã được nói từ Duyên khởi.

2) Duyên khởi với Phật tri kiến “Vô tự tính”.
Nơi Phẩm Pháp sư công đức, một Pháp sư cần thỏa ba điều kiện sau để tuyên thuyết Pháp Hoa, đó là: “Vào nhà Như Lai, Mặc áo Như Lai và Ngồi tòa Như Lai– Nhập Như Lai thất, Trước Như Lai y, và Tọa Như Lai tòa -  入如來室, 着如來衣, 坐如來座” như sau:
1/.Điều kiện thứ nhất  –  "Vào nhà Như Lai":  Dạy rằng người nói kinh Pháp Hoa phải đủ Từ bi và Trí tuệ, thì mới nói kinh được viên mãn.
2/. Điều kiện thứ hai  –  "Mặc áo Như Lai":   Dạy rằng người nói kinh Pháp Hoa phải đủ nhu hòa nhẫn nhục , thì mới nói kinh được viên mãn. Đức nhẫn này rất cần để vượt mọi khó khăn. Nhẫn có ba thứ:
        1. Nại oán hại nhẫn:  Nhẫn trước lời sỉ nhục thù hằn, chuyên gây khó khổ của người khác đối với mình.
        2. Kham thọ khổ nhẫn:  Nhẫn đối với những vật vô tình đem lại thọ khổ cho chúng ta như nóng, lạnh, đói, khát. Nếu người hành đạo nửa chừng bỏ tu vì không chịu nổi những chướng duyên này, ấy là vì không kham nhẫn.
        3. Vô sanh pháp nhẫn:  Cái nhẫn cao nhất vì biết các pháp vốn vô sanh. Đã vô sanh thì lời mắng nhiếc sỉ nhục của người đối với mình cũng vô sanh. Hiểu được vậy thì không thấy có điều nhục để mà nhẫn gọi là vô sanh pháp nhẫn.
3/. Điều kiện thứ ba  –  “Ngồi toà Như Lai”:  Dạy rằng người nói kinh Pháp Hoa viên mãn, người ấy phải an trú vào chỗ "Nhất thiết pháp Không,  一 切 法 空”  thì mới nói kinh được,  Không ấy là không thực tính, tức Vô tự tính, hay Vô ngã tính. Đó chính là Duyên khởi tính của các pháp.
Tất cả các pháp đều vô tự tánh, nên các pháp đều bình đẳng. Vì thế đứng trên tâm niệm bình đẳng này, thì dù chỉ có một người nghe, hành giả cũng không phiền muộn. Có nhiều người nghe, hành giả cũng không hớn hở và lấy đó làm mừng.
Hòa thượng Thích Trí Thủ trì tụng kinh Pháp Hoa đã có lời nguyện như sau:
"Một lòng kính lạy Phật đà,
Ngàn đời con nguyện ở nhà Như Lai,
Con nguyền mặc áo Như Lai,
Con ngồi pháp tọa Như Lai muôn đời".
Cùng một ý nghĩa này, nơi Phẩm Phương tiện của kinh có chép:
"Chư Phật Lưỡng túc tôn
Tri Pháp thường Vô tính 
Phật chủng tùng Duyên khởi    
Thị cố thuyết Nhất thừa ..."
Nghĩa là:
Chư vị Phật, chư vị Trí, Hạnh (Trí Tuệ và Từ Bi)       
Biết pháp luôn vẫn Vô tính       (Vô tự tính)    
Quả Phật do từ Duyên mà khởi
Cho nên bảo là Nhất thừa.
Giác ngộ tối thượng của chư Thế Tôn là giác ngộ thực tính “Vô tính” của các pháp, và giác ngộ sự thật rằng "Quả Phật" cũng từ Duyên mà phát khởi.
---------------
(*) Chú thích:
- Nhất thừa:  là Phật thừa.
- Lưỡng túc:  là Từ bi và Trí tuệ của chư Phật.
- Vô tánh:  làVô tự tính, Vô ngã tính hay Duyên khởi tính của các pháp.
       
3) Duyên khởi với Thập Như Thị.
Thập Như Thị(十如是;  E: The ten essential qualities;   F: Dix modalités d'expression de la vie) trong Phẩm Phương tiện, được 2 đại sư Trí Giả và Thái Hư kiến giải như là cấu trúc đặc biệt của Thập Nhị Duyên Khởi (12 Nhân Duyên).
Kinh ghi: “Pháp mà chư Phật thành tựu là tối thắng đệ nhất, cực kỳ hiếm có và chúng sanh khó mà hiểu được. Chỉ có Phật với Phật mới có thể hiểu được tận gốc rễ về tướng chân thật của các pháp, bởi vì các pháp có tướng như thị, tánh như thị, thể như thị, lực như thị, tác như thị, nhân như thị, duyên như thị, quả như thị, báo như thị, cứu cánh bình đẳng từ đầu đến cuối như thị".
Thập Như Thị là 10 cái thấy như thật về thực tướng của các pháp như sau (Xem thêm Bài đọc thêm):
        1/.Như thị Tướng:  Cái đang vận động có mặt.
        2/.Như thị Tánh:  Cái không vận động nhưng luôn có mặt. Ví như tánh lửa luôn có mặt ở gỗ.
        3/. Như thị Thể:  Bản thể của vạn pháp mà Tướng và Tánh là 2 thuộc tính của nó.
        4/. Như thị Lực:  Công năng tiềm tàng trong bản thể. Ví như bùn- đất-cây có thể làm vách,  màu sắc dùng để vẽ hình.
        5/. Như thị Tác:  Động lực tâm lý là ý chí để tạo tác (tạo Nghiệp) nơi Thân-Khẩu-Ý.
        6/. Như thị Nhân:  Nguyên nhân trực tiếp.
        7/. Như thị Duyên:  Nguyên nhân gián tiếp.
        8/. Như thị Quả:  Kết quả do Nhân và Duyên hòa hợp làm thành.
        9/. Như thị Báo:  Nhận chịu Quả.
        10/. Như thị Bản Mạt:  Tất cả từ Bản (= Tướng) đến Mạt (= Báo), tức từ 1/. Như thị Tướng đến 9/. Như thị Báo đều do Duyên khởi, nên đều là Không (=  không thực có). Đây chính là thật tướng bình đẳng của vạn pháp.
Tóm lại,  tuy cấu trúc của kinh Pháp Hoa có phần  phức tạp, nhưng nội dung  cũng  không  ngoài mục đích  giúp  chúng sinh phá  chấp Ngã  (tức phá Ngũ uẩn)  để  không còn  chấp  thân, tâm này là Ta hay là Của Ta.  Giáo lý Pháp Hoa đặt chúng ta trước một chọn lựa cực kỳ quan yếu, đó là :        
- Hoặc là chấp thủ ngã tướng để tiếp tục thiêu cháy tâm thức mình trong ngọn lửa dữ dội của Tam giới, tiếp tục nổi trôi với tự ngã nhỏ nhen.  
- Hoặc chấp nhận con đường vào thực tại Vô ngã để chấm dứt khổ đau, và khích lệ chúng ta vào đời để thắp sáng trí tuệ Vô ngã ấy cho mình và người.
Kinh Pháp Hoa là một bộ kinh đặc biệt về cả hai mặt triết lý và huyền bí, kinh  đóng một vai trò quan trọng không những ở Ấn Độ mà còn ở Trung Hoa, Nhật Bản và các nước theo truyền thống Phật giáo Bắc truyền.  Tuy nhiên, chưa có công trình nào đánh giá hết được tác dụng của kinh đối với xã hội nhân sinh ở các nước trên đến mức nào.
Xem thêm:
- Thập như thị -Thư Viện Hoa Sen
 
VIDEO
- Quán pháp giới qua thập như thị
- Nhìn Đời Qua Thập Như Thị - Thầy Thích Pháp Hòa 
 

 
4. Vài hình ảnh di sản của kinh Pháp Hoa.

       4.1. Bản kinh Pháp Hoa chép tay.

Một bản chép tay kinh Pháp Hoa quý hiếm, được phát hiện bởi những người chăn thả gia súc vào năm 1931 trong một hộp gỗ ở một căn phòng hình tròn bên trong một bảo tháp. Đó là bộ kinh Pháp Hoa đã được tìm thấy ở Gilgit, nay là vùng Kashmir thuộc Pakistan, có niên đại từ thế kỷ thứ V, có lẽ đây là bản kinh viết tay duy nhất được phát hiện ở Ấn Độ.

Pháp Hoa tán