Sự chuẩn bị cho giờ phút cuối cùng - Những gì diễn ra khi Cận Tử
- Sự thật về thân xác lúc cận tử.
Khi một người sắp qua đời, các yếu tố gió (vāyodhātu) trong cơ thể dần yếu đi và co rút lại. Do đó, người bệnh (người sắp mất) không thể cử động dễ dàng như trước.
Tay chân như bị trói buộc,
Đầu nặng trĩu,
Muốn nói cũng không thể nói,
Muốn động đậy cũng không thể động đậy.
Vì vậy, khi miệng và tay còn có thể sử dụng được, ta nên thường xuyên dùng miệng để tụng đọc Kinh Pháp, niệm ân đức Phật và dùng tay để chắp tay lễ lạy, hành thiện tạo phước.
Đừng để đến khi người khác phải nâng tay mình lên chắp lại giúp lễ Phật trong giờ phút cuối.
Hãy tận dụng thân thể còn hữu dụng để tích lũy công đức cho chính mình.
- Những biểu hiện của thân thể khi cận tử.
Lúc cận tử, các “sắc Pháp do nghiệp” (kammaja rūpa) dần dần ngưng hoạt động:
— Ngón chân, ngón tay trở nên lạnh.
— Mắt trắng dần, con ngươi đứng lại.
— Mũi co lại, tai áp sát vào đầu.
>> Đây là dấu hiệu của sự hủy diệt dần các pasāda rūpa - sắc Pháp hỗ trợ cho nhận thức giác quan.
Ban đầu, máu rút khỏi phần chân tay trước, sau đó đến phần đầu.
Nếu sắc Pháp của mắt (cakkhupasāda rūpa) chưa hủy, người bệnh vẫn có thể thấy được hình ảnh của Phật, chư Tăng hay người thân. Nhưng khi sắc Pháp này hủy, thì dù có một nghìn tượng Phật hiện ra trước mặt cũng không thể thấy được.
Tương tự, khi sắc Pháp của tai (sotapasāda rūpa) chưa hủy, người bệnh còn nghe được âm thanh Kinh kệ, Pháp thoại. Nhưng khi tai không còn hoạt động, dù tiếng chuông, tiếng tụng kinh vang lên cũng không thể nghe.
Vì thế, khi còn thấy, còn nghe, hãy tận dụng đôi mắt để chiêm ngưỡng hình tượng Phật, đọc Kinh; tận dụng đôi tai để nghe Pháp, nghe lời dạy thiện lành.
Đây là cách tạo phước ngay trước lúc lâm chung.
- Trận chiến cuối cùng với cái chết
Khi 5 căn môn (ngũ môn) là:
• Căn mắt - cakkhudvāra
• Căn tai - sotadvāra
• Căn mũi - ghānadvāra
• Căn lưỡi - jivhādvāra
• Căn thân - kāyadvāra
>> Đã bị đóng lại, chỉ còn sót lại một cửa cuối cùng: Tâm môn - manodvāra.
Và nơi đây là chiến trường quyết định. Tại đây, nhiều loại tâm khác nhau có thể sinh khởi:
• Tâm ghi nhận sự đau đớn, áp lực của cảm thọ lúc cận tử.
• Tâm tiếc nuối tài sản, người thân, hoặc chấp thủ vào thân mạng.
• Tâm hướng về các nghiệp lành đã tạo trong quá khứ.
• Tâm tiếp nhận hình ảnh cận tử nghiệp (kamma nimitta) hoặc cảnh giới tương lai (gati nimitta).
Nếu tâm tiếc nuối, quyến luyến, sân hận hoặc mê muội, thì rất dễ sinh về cảnh giới thấp:
• Nếu luyến ái quá mạnh, không muốn rời người thân, của cải, thân xác, dễ bị đọa làm ngạ quỷ, cô hồn (petā).
• Nếu chết trong tâm sân hận, khổ đau dày vò, dễ sinh về địa ngục (niraya).
• Nếu chết trong mê si, thiếu chánh niệm, dễ đọa súc sinh (tiracchāna yoni)
- Chuẩn bị trước để không thốt lên “Tôi chưa muốn chết”.
Đừng để đến khi thân thể tàn tạ, không còn khả năng hành thiện, mới bắt đầu tiếc nuối. Đừng để trong giờ phút cuối cùng, chỉ còn là cuộc chiến giữa tử thần và một nội tâm yếu ớt chưa từng được rèn luyện.
Hãy hành thiền, niệm ân đức Phật, tụng Kinh, hành thiện ngay từ khi còn khỏe mạnh. Đó là sự chuẩn bị thiết yếu, là “kho lương thực” cho chuyến hành trình lớn. Đó cũng là cách giúp tâm chánh niệm luôn hiện hữu, để khi lâm chung, bạn không phải chiến đấu một mình.
- Những trợ duyên quý báu trong giờ phút cuối
Khi các giác quan chưa đóng hoàn toàn, người thân, bạn bè, thiện hữu tri thức có thể trợ giúp:
• Tụng đọc Kinh Pháp.
• Hướng dẫn niệm ân đức Phật, hồi hướng công đức.
• Mở tiếng chuông chùa, Pháp thoại.
• Dẫn dắt tâm người sắp mất trở về với Tam Bảo.
Tuy nhiên, nếu các căn đã hủy, thì mọi sự trợ giúp từ bên ngoài không còn tác dụng. Người ra đi lúc này sẽ phải đối diện một mình với nghiệp của chính họ.
Vì vậy, người thân phải biết cách hỗ trợ trước khi quá muộn.
- Từ trí tuệ - Hành Thiền với chánh niệm, xả ly đến giải thoát.
Ai đã từng tu tập Thiền, hành các đề mục Tứ niệm xứ như:
• Quán danh sắc hoại diệt từng sát na - Dhammānupassanā
• Quán cảm thọ đau đớn - Vedanānupassanā
• Quán tâm đang biết - Cittānupassanā
thì trong giờ phút cuối, họ sẽ thấy rõ tiến trình thân tâm đang tan rã và tiếp tục an trú trong chánh niệm.
Đây chính là những “trợ thủ Pháp bảo” mạnh mẽ giúp họ vượt qua trận chiến cuối cùng và sinh về thiên giới, cảnh giới an lành.
Cầu mong tất cả chúng ta đều chuẩn bị cho bản thân từ bây giờ.
Không đợi đến khi lâm chung mới tiếc nuối, ân hận.
Hãy hành trì Chánh Pháp, gieo trồng phước báu và giữ tâm sáng suốt để ra đi nhẹ nhàng, an ổn.
Thiền sư Ottamathara
______________________
Hoang Nguyen gởi
