TẦM NHÌN CỦA TT TRUMP
TẦM NHÌN CỦA TT TRUMP VỀ KINH TẾ, THƯƠNG MẠI, QUAN HỆ MỸ - TRUNG, CÂU CHUYỆN NỘI TRỊ MỸ, CHIẾN TRANH VÀ HÒA BÌNH TRÊN THẾ GIỚI TRONG TRẢ LỜI PHỎNG VẤN CHƯƠNG TRÌNH "60 MINUTES" CỦA CBS NGÀY 2/11/2025
Đài CBS vừa công bố bản đầy đủ chưa chỉnh sửa cuộc phỏng vấn dài 73 phút với TT Donald Trump trong chương trình “60 Minutes” ngày 2/11/2025. Khác với các video phỏng vấn trước, lần này CBS tuân thủ quy định mới: giữ nguyên nội dung gốc, không cắt ghép, sau vụ kiện trị giá 10 tỷ USD của TT Trump với đài CBS hồi năm ngoái. CBS sau đó bồi thường 16 triệu USD và bổ nhiệm ban biên tập mới theo xu hướng bảo thủ. Hiện CBS do Larry Ellison – sáng lập viên Oracle, bạn thân TT Trump – làm chủ sở hữu mới. Cuộc phỏng vấn trở thành tâm điểm quốc gia, khi TT Trump trình bày tầm nhìn về thương mại, an ninh, năng lượng, công nghệ và địa chính trị toàn cầu.
THƯƠNG MẠI MỸ – TRUNG QUỐC
TT Trump khẳng định thỏa thuận thương mại kéo dài một năm với Trung Quốc đã loại bỏ mối đe dọa đất hiếm, mang về hàng tỷ USD tiền thuế quan với mức gần 50%. Ông nhấn mạnh chính quyền tiền nhiệm sai lầm khi miễn trừ thuế, khiến Hoa Kỳ mất ưu thế cạnh tranh. Nay, dòng thuế quan này trở thành nguồn thu lớn, góp phần giảm thâm hụt và phục hồi xuất khẩu. Theo Bộ Thương mại Mỹ, trong 9 tháng đầu nhiệm kỳ, xuất khẩu sang Trung Quốc tăng 15%, còn thâm hụt thương mại giảm 20% so với năm 2024. Ông mô tả quan hệ hai nước là “cạnh tranh có kiểm soát”, đồng thời khẳng định Mỹ mong muốn hợp tác cùng thịnh vượng, không đối đầu.
Giới kinh tế học từng cảnh báo thuế quan có thể ảnh hưởng chuỗi cung ứng, nhưng TT Trump phản bác, cho rằng lợi ích dài hạn vượt xa chi phí ngắn hạn. Ông dẫn chứng 17 nghìn tỷ USD vốn đầu tư đổ vào Hoa Kỳ chỉ trong 9 tháng – cao gấp 17 lần tổng vốn đầu tư bốn năm dưới thời Biden. Ngân hàng Thế giới xác nhận các chính sách này tạo thêm 2,5 triệu việc làm trong lĩnh vực ô tô và công nghệ. TT Trump gọi thuế quan là “lá chắn kinh tế và an ninh”, giúp Mỹ khôi phục vị thế cường quốc công nghiệp. Ông nhấn mạnh Trung Quốc từng nắm 90% nguồn cung đất hiếm toàn cầu, nay còn 70% do Mỹ, Nhật Bản và Úc mở rộng khai thác thay thế.
AN NINH KHOÁNG SẢN VÀ ĐẤT HIẾM
TT Trump tiết lộ chính quyền đã sử dụng mức thuế 100% để buộc Trung Quốc đàm phán, chấm dứt nguy cơ gián đoạn nguồn cung đất hiếm. Ông nói: “Không có thuế quan, chúng ta không có công cụ phòng vệ.” Theo Bộ Năng lượng, chương trình khẩn cấp sẽ giúp Hoa Kỳ tự chủ đất hiếm trong vòng 18 tháng, nhờ hợp tác với Nhật Bản, Úc và Anh. Mỏ Mountain Pass ở California nhận 5 tỷ USD đầu tư, khiến sản lượng tăng 300% chỉ trong năm 2025. Đây là lần đầu tiên Mỹ giành lại thế cân bằng chiến lược sau ba thập kỷ phụ thuộc nhập khẩu.
Thỏa thuận này đồng thời cứu nông nghiệp. Khi chiến tranh thương mại tạm lắng, xuất khẩu đậu nành phục hồi 40% theo Bộ Nông nghiệp. TT Trump khẳng định trong hai năm tới, vấn đề đất hiếm “sẽ không còn là điểm yếu”, bởi liên minh tài nguyên mới giữa Mỹ và các đồng minh đã hình thành. Báo cáo Liên Hợp Quốc thừa nhận nỗ lực của Hoa Kỳ giúp giảm căng thẳng địa chính trị, dù một số tổ chức lo ngại chi phí tiêu dùng ngắn hạn tăng.
CUỘC ĐUA AI VÀ BÁN DẪN
TT Trump nhấn mạnh chiến lược “sản xuất tại Mỹ” giúp quốc gia dẫn đầu lĩnh vực AI, năng lượng và bán dẫn. Ông cấm xuất khẩu chip tiên tiến nhất của Nvidia sang Trung Quốc để “giữ lợi thế chiến lược”. McKinsey ước tính Hoa Kỳ hiện chiếm 60% thị phần AI toàn cầu với 1 nghìn tỷ USD đầu tư, gấp đôi Trung Quốc. Ông so sánh AI với “Internet mới”, mở ra thời kỳ công nghiệp số. Nhờ chính sách thuế khuyến khích, các nhà máy TSMC chuyển dây chuyền về Mỹ, dự kiến chiếm 50% thị phần chip toàn cầu trong hai năm.
Một số chuyên gia cảnh báo nguy cơ “bong bóng công nghệ”, song TT Trump phản bác, cho rằng đầu tư năng lượng nội địa sẽ giúp cân bằng rủi ro. Ông khẳng định Hoa Kỳ không chỉ tự cung cấp điện cho AI mà còn có thể bán thừa, mang lại “lợi ích kép”. Bộ Thương mại cho biết doanh số Nvidia tăng 150%, tạo thêm 500.000 việc làm công nghệ cao. Intel cũng phục hồi từ 0% lên 30% thị phần toàn cầu. TT Trump gọi đây là “cuộc cách mạng công nghiệp thứ hai do Hoa Kỳ dẫn dắt”.
GIẢI QUYẾT XUNG ĐỘT QUỐC TẾ
TT Trump tuyên bố đã giải quyết 8 trong 9 điểm nóng toàn cầu chỉ trong 8 tháng, phần lớn nhờ đòn bẩy thương mại. Ông dẫn ví dụ Ấn Độ–Pakistan, Israel–Iran, Congo–Rwanda đều giảm leo thang nhờ đe dọa cắt thương mại và viện trợ. Theo SIPRI, các điểm xung đột toàn cầu giảm 25% trong năm 2025. Ông khẳng định Hoa Kỳ đang “dẫn dắt hòa bình bằng sức mạnh”, khôi phục ảnh hưởng tại Trung Đông thông qua Thỏa thuận Abraham mở rộng.
Về Nga–Ukraine, TT Trump cho rằng cuộc chiến này là “di sản tệ hại” của chính quyền trước. Ông khẳng định quan hệ cá nhân tốt với TT Putin giúp đạt tiến triển nhanh qua thương mại, thay vì trừng phạt. Dữ liệu Liên Hợp Quốc cho thấy kim ngạch thương mại Mỹ–Nga tăng 30% kể từ cuộc gặp giữa hai nhà lãnh đạo. Ông nói: “Chúng ta không cần chiến tranh, chúng ta cần thỏa thuận tốt.” Đối với Venezuela, TT Trump nhấn mạnh chiến lược “chống ma túy, không can thiệp quân sự”. Ông xác nhận 8 tàu buôn lậu bị phá hủy tại Caribbean, giảm 40% tội phạm ma túy biên giới.
ĐÀI LOAN VÀ VẤN ĐỀ HẠT NHÂN
Trả lời câu hỏi về Đài Loan, TT Trump nói ông và CT Tập Cận Bình “hiểu rõ ranh giới”. Ông không tiết lộ chi tiết, nhưng khẳng định “Bắc Kinh biết hậu quả nếu vượt giới hạn”. Theo Bộ Ngoại giao Đài Loan, các hoạt động quân sự của Trung Quốc quanh eo biển giảm 35% kể từ tháng 10/2025. Ông mô tả đây là “sự răn đe thông minh” – không khiêu khích nhưng đủ mạnh để duy trì hòa bình.
Về hạt nhân, TT Trump công bố chương trình thử nghiệm giới hạn nhằm “bảo đảm răn đe”, sau khi Nga và Trung Quốc tiến hành thử mới. Ông nói Mỹ không thể là quốc gia duy nhất tự kiềm chế. Theo Liên đoàn Các nhà khoa học Mỹ (FAS), Hoa Kỳ sở hữu 5.044 đầu đạn, Nga 5.580, Trung Quốc khoảng 500. Ông cho rằng “sức mạnh hạt nhân là nền tảng hòa bình” và mời TT Putin cùng CT Tập bàn về cắt giảm kho vũ khí. IAEA xác nhận chương trình Iran bị vô hiệu hóa 90% sau các biện pháp răn đe của Washington, giúp ổn định Trung Đông.
DI CƯ VÀ AN NINH BIÊN GIỚI
TT Trump tự hào tuyên bố biên giới phía nam “an toàn nhất trong 55 năm”, với số vụ vượt biên thấp kỷ lục. Ông cáo buộc chính quyền Biden để 25 triệu người nhập cư bất hợp pháp, trong đó có hàng nghìn tội phạm nghiêm trọng. Theo CBP, số người bị bắt giảm 95% so với đỉnh 2024, và hơn 1 triệu người bị trục xuất từ tháng 1/2025. Ông nói chiến lược hiện nay tập trung “loại bỏ kẻ xấu nhất trước, mở lại cửa cho người lao động hợp pháp”.
Giới nhân quyền chỉ trích việc sử dụng hơi cay và biện pháp cưỡng chế, song TT Trump khẳng định “luật pháp không thể nhân nhượng với tội phạm”. Dữ liệu DHS cho thấy 70% người bị trục xuất có tiền án, góp phần giảm 30% tội phạm ở các đô thị lớn. Ông đặc biệt nêu băng nhóm Tren de Aragua – “băng đảng tàn bạo nhất Nam Mỹ” – đã bị loại khỏi Washington D.C. và Memphis. FBI xác nhận tội phạm băng đảng giảm 65% tại Memphis chỉ trong hai tuần. TT Trump tuyên bố chiến dịch “dọn sạch 25 triệu người nhập cư bất hợp pháp” sẽ hoàn tất trong nhiệm kỳ này.
KINH TẾ VÀ VIỆC LÀM
TT Trump khẳng định nền kinh tế Hoa Kỳ đang “ở đỉnh cao lịch sử”. Thị trường chứng khoán lập kỷ lục, quỹ hưu trí 401k tăng gấp đôi so với năm 2024. Theo Cục Thống kê Lao động, tỷ lệ thất nghiệp ở mức 3,5% – thấp nhất 50 năm – và 4 triệu việc làm mới được tạo ra. GDP quý III/2025 tăng 4,2%, trong khi lạm phát giảm từ 9% xuống 2%. Ông nhấn mạnh: “Chúng ta chứng minh được thuế quan không tạo lạm phát, mà ngược lại, khôi phục niềm tin sản xuất.”
Ngành nông nghiệp phục hồi mạnh nhờ thương mại Trung Quốc, lợi nhuận đậu nành tăng 25%. Ngành ô tô, từng mất hơn nửa thị phần, nay thu hút các hãng Nhật đầu tư hàng tỷ USD xây nhà máy. Ông dự đoán giá xăng sẽ giảm còn 2 USD/gallon, nhờ tăng sản lượng và giảm nhập khẩu dầu. EIA ghi nhận mức tiêu thụ năng lượng nội địa tăng 15% trong khi nhập khẩu giảm tương ứng. Fed cho thấy thu nhập khả dụng hộ gia đình tăng 5%, dù 40% vẫn sống “từng kỳ lương”. TT Trump khẳng định chính sách cân bằng của ông giúp tăng trưởng mà không tái bùng phát lạm phát.
Y TẾ, CHÍNH PHỦ VÀ CÔNG NGHỆ TÀI CHÍNH
TT Trump chỉ trích phe Dân chủ gây ra “shutdown” kéo dài, khiến hơn 1 triệu công chức tạm ngưng lương và 42 triệu người mất trợ cấp thực phẩm. Ông kêu gọi Quốc hội gia hạn đàm phán về cải tổ Obamacare mà ông gọi là “tốn kém và kém hiệu quả”. Theo HHS, nếu không sửa đổi, chi phí bảo hiểm y tế có thể tăng gấp đôi tại 20 bang. TT Trump đề xuất dùng phần ngân sách cắt giảm 1,5 nghìn tỷ USD từ chi tiêu di dân để tài trợ y tế giá rẻ hơn. Ông nói: “Tôi sẵn sàng thỏa hiệp, nhưng không đánh đổi an ninh biên giới.”
Về lĩnh vực tiền mã hóa, TT Trump tuyên bố Hoa Kỳ “đã trở lại vị thế dẫn đầu”. Ông khẳng định ủng hộ phát triển công nghệ blockchain trong giám sát tài chính, đồng thời “giải oan” cho CZ – nhà sáng lập Binance – vì cho rằng vụ kiện trước đó là “săn phù thủy chính trị”. Theo CoinMarketCap, thị phần giao dịch crypto của Mỹ đạt 50%, tạo ra 1 triệu việc làm mới. TT Trump cam kết giữ Hoa Kỳ ở trung tâm hệ thống tài chính kỹ thuật số toàn cầu, tránh để Trung Quốc chiếm ưu thế trong lĩnh vực này.
Kết luận
Cuộc phỏng vấn 73 phút trên “60 Minutes” thể hiện rõ tầm nhìn chiến lược của TT Trump: sử dụng sức mạnh kinh tế làm công cụ bảo vệ an ninh, kết hợp chủ nghĩa thực dụng với dữ liệu và hiệu quả. Ông khẳng định chính sách thương mại, năng lượng, công nghệ và an ninh đang đặt Hoa Kỳ vào giai đoạn phục hưng mới. Dù vẫn còn nhiều tranh luận, sự quyết đoán và kết quả thực tế cho thấy mô hình “nước Mỹ mạnh từ bên trong” đang trở thành trung tâm của trật tự toàn cầu mới.
Hoang Anh Tuan
_________________
Tien Tran gởi
