Một nhà ngoại giao Nga tại Liên Hợp Quốc đã bỏ việc để phản đối “cuộc chiến tranh xâm lược” do Tổng thống Nga Vladimir Putin phát động. Việc ông này, Boris Bondarev, từ chức là một chỉ dấu hiếm hoi cho thấy có bất mãn trong giới ngoại giao Nga đối với cuộc chiến ở Ukraine. Cho đến nay chính phủ luôn trấn áp những người bất đồng chính kiến và kiểm soát khắt khe quan điểm về cuộc xâm lược.

Nhà Trắng khẳng định chính sách của Mỹ đối với Đài Loan “không thay đổi” sau khi tổng thống Joe Biden tuyên bố các lực lượng vũ trang Mỹ sẽ tham gia bảo vệ Đài Loan nếu hòn đảo bị Trung Quốc tấn công. Đây là tuyên bố mạnh miệng nhất từ trước đến nay của ông về vấn đề này và cho thấy thay đổi lớn thoát khỏi “sự mơ hồ chiến lược” mà Mỹ thường áp dụng cho Đài Loan.

. Ông kêu gọi các cường quốc nước ngoài cấm vận dầu mỏ Nga và chặn các ngân hàng của nước này khỏi các mạng lưới tài chính toàn cầu. Được biết giới ngoại giao và tài phiệt Nga đã không được mời tham dự sự kiện năm nay ở Thụy Sĩ. Trong khi đó, Starbucks thông báo đóng cửa 130 cửa hàng cà phê của họ ở Nga.

Chủ tịch Ngân hàng Trung ương châu Âu Christine Lagarde cho biết sẽ từ bỏ lãi suất âm trước cuối tháng 9. Tuyên bố của bà làm củng cố kỳ vọng lãi suất tăng tại hai cuộc họp chính sách tháng 7 và tháng 9 tới. Ngoài ra giá trị đồng euro so với đồng đô la cũng tăng lên mức cao nhất một tháng qua.

Một binh sĩ Nga đã bị kết án tù chung thân ở Ukraine vì giết một thường dân không vũ trang. Đây là phiên tòa xét xử tội ác chiến tranh đầu tiên kể từ khi Nga xâm lược. Trong khi đó, văn phòng của tổng thống Volodymyr Zelensky cho biết quân Nga đang rút lui khỏi Sievierodonetsk, một thành phố miền đông từng là mục tiêu chính trong cuộc tấn công mới của Nga.

Đồng nhân dân tệ ở nước ngoài tăng 0,7% lên mức mạnh nhất hai tuần qua, sau khi ông Biden cho biết sẽ xem xét lại các mức thuế từ thời Trump đối với hàng Trung Quốc nhập khẩu. Việc giảm thuế có thể thúc đẩy xuất khẩu của Trung Quốc, vốn đang gặp khó khăn vì đứt gãy chuỗi cung ứng và thực trạng đóng cửa nhà máy để chống dịch. Ông Biden nói thêm là ông sẽ thảo luận với bộ trưởng tài chính Mỹ Janet Yellen khi từ châu Á trở về Mỹ.

Hơn 1.000 người ở Iraq đã phải nhập viện vì các vấn đề hô hấp khi một trận bão cát quét qua đất nước. Đây là cơn bão thứ 9 kể từ giữa tháng 4, và đã bao trùm lên thủ đô Baghdad một thứ ánh sáng màu cam đáng sợ và khiến đường sá vắng tanh. Chính phủ đã đóng cửa các công sở và sân bay vào thứ Hai.

Con số trong ngày: 15,9%, là tỉ lệ tăng giá của một ngôi nhà trung bình ở Mỹ trong năm qua.

TIÊU ĐIỂM

Quan hệ Israel – Thổ Nhĩ Kỳ ấm lên nhờ dự án đường ống dẫn khí

Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu sẽ đến Israel vào thứ Ba để đánh dấu một bước tan băng quan hệ ngoại giao giữa hai cường quốc khu vực. Ông Cavusoglu có thể mang theo kế hoạch cho một đường ống dẫn khí giữa Israel và Thổ Nhĩ Kỳ. Giá năng lượng tăng vọt và việc châu Âu nỗ lực loại bỏ năng lượng từ Nga đã khiến Thổ Nhĩ Kỳ quan tâm hơn đến trữ lượng khí đốt tự nhiên khổng lồ bên dưới lãnh hải của Israel.

Chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ từ lâu luôn khẳng định cách tốt nhất để đưa khí đốt của Israel đến châu Âu là đi qua Thổ Nhĩ Kỳ (qua đó thu phí trung chuyển). Nhưng rồi triển vọng của một đường ống khác dễ thực hiện hơn, đi qua Síp và Hy Lạp, khiến kế hoạch của Thổ Nhĩ Kỳ có nguy cơ chệch hướng. Chi phí là một trở ngại, nhưng ngoại giao cũng vậy. Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan thường xuyên phản đối cách Israel đối xử với người Palestine, trong khi Israel phẫn nộ với việc Thổ Nhĩ Kỳ che chở cho Hamas. Mặc dù chuyến thăm của ông Cavusoglu cho thấy quan hệ đang được cải thiện, hai bên vẫn còn một chặng đường dài phía trước.

Tiểu bang Georgia bầu cử sơ bộ

Vào thứ Ba, cử tri Georgia sẽ đi bỏ phiếu trong các cuộc bầu cử sơ bộ cấp bang. Những người Cộng hòa sẽ quyết định số phận của Brian Kemp, thống đốc đương nhiệm, và Brad Raffensperger, tổng thư ký. Cả hai ông đều từng từ chối giúp Donald Trump đảo ngược thất bại sít sao ở Georgia trong cuộc bầu cử tổng thống 2020. Họ đang đặt cược là thái độ thách thức trong quá khứ đối với nhà lãnh đạo đảng sẽ không cản trở cơ hội tái đắc cử của chính mình – bất chấp những can thiệp mà Trump tạo ra để ngăn hai ông tại vị.

Còn đối với đảng Dân chủ, mọi sự đỡ căng thẳng hơn. Đảng đã một lần nữa tập hợp xung quanh Stacey Abrams cho vị trí thống đốc. Còn nhớ hồi năm 2018, bà Abrams đã trở nên nổi tiếng toàn quốc khi từ chối nhận thua trước ông Kemp, với lý do đàn áp cử tri làm mất đi tính công bằng của kết quả. Khi Georgia trở thành bang chiến trường mới nhất của Mỹ, các cuộc đấu sẽ ngày càng nóng lên.

Kinh tế châu Âu ổn định đáng ngạc nhiên

Khả năng dự báo của các nhà kinh tế học luôn được biết đến là thiếu chính xác. Hơn bao giờ hết, với việc kinh tế châu Âu phục hồi hậu đại dịch giữa đứt gãy chuỗi cung ứng, lạm phát bất ngờ và một cuộc chiến tranh làm đe dọa nguồn cung năng lượng, mọi dự báo vào thời điểm này chẳng khác gì ném phi tiêu trong bóng tối.

Đó là lý do tại sao các chỉ số hoạt động kinh tế đáng tin cậy đang được theo dõi chặt chẽ hơn bình thường. Bản công bố chỉ số nhà quản lý mua hàng (PMI) vào thứ Ba này là một trong những con số như vậy. Hồi đầu tháng 5, dữ liệu PMI của khu vực đồng euro đã cho thấy một nền kinh tế và thị trường lao động mạnh mẽ đáng ngạc nhiên. Pháp, Ý và Tây Ban Nha làm tốt trong khi Đức chậm lại. Song kể từ đó, chỉ số Ifo của Đức, một thang đo tương tự PMI, đã tăng nhẹ. Ngay cả chỉ số niềm tin tiêu dùng của khu vực đồng euro, vốn xuống mức thấp ngang với cuộc khủng hoảng tài chính 2008, cũng đã vượt qua đáy. Nói cách khác, nền kinh tế của khu vực đồng euro đang ở trong tình trạng tốt bất ngờ giữa bối cảnh hiện nay.

London khánh thành tuyến đường sắt mang tên Nữ hoàng Anh

Tuyến Elizabeth, một tuyến đường sắt đông tây chạy qua London và đông nam nước Anh, sẽ mở cửa đón hành khách từ thứ Ba, sau thời gian dài bị đình trệ. Dự án khởi công tại Crossrail, vốn cũng là tên trước đây của nó, vào năm 2009. Kế hoạch bị trễ ba năm rưỡi và đội giá hàng tỷ bảng Anh; một nhà ga tại Phố Bond ở London’s West End thậm chí còn chưa hoàn thành. Và vì trào lưu làm việc tại nhà, lượng hành khách có thể sẽ không được như kỳ vọng. Hiện số hành trình các ngày trong tuần của các tuyến ngầm ở London chỉ đạt 2/3 so với trước covid-19.

scow, Saint Petersburg và các thành phố lớn khác không tham gia vào cuộc chiến. Cư dân của các thành phố này không có mặt ở chiến trường. Những người chiến đấu là những cư dân của các vùng xa xôi, hẻo lánh. Họ bị đưa đến mặt trận từ rất xa để những người ở đô thị không cảm thấy điều đó. Đây cũng là lý do tại sao Putin không ra lệnh tổng động viên, vì điều đó có nghĩa là ông ta sẽ buộc thanh niên ở các thành phố lớn phải đầu quân. Công chúng Nga có thể vẫn chưa sẵn sàng cho điều này. Sẽ là một cú sốc khủng khiếp cho người dân ở các thành phố lớn khi biết rằng họ đã bị thất trận. Giống như mọi nhà độc tài khác, Putin cũng có huyền thoại của mình. Nó dựa trên việc bình định Chechnya và gần đây là sự chiếm đóng Crimea. Nhưng bây giờ có một sự vỡ mộng lớn và lan rộng đối với Crimea. Việc mất Crimea có thể gây ra một sự thay đổi, một sự sụp đổ. Chúng tôi không biết đế chế này sẽ sụp đổ như thế nào. Nhưng nó là sự lười biếng, tham nhũng. Quân đội Nga yếu và kém năng lực. Toàn bộ hệ thống chính trị xã hội cũng ở trong tình trạng như vậy.

Hỏi: Nhưng các quan chức, công chức vẫn tiếp tục phục vụ hệ thống này. Ai sẽ là người đảm đương công việc của một nước Nga mới?

Đáp: Có hàng triệu người Nga ở nước ngoài đang chờ đợi Nga mở cửa. Thật tuyệt vời khi họ trở lại và làm việc với một trạng thái hoàn toàn mới. Và chúng ta sẽ cần bao nhiêu công chức mới? Tôi nghĩ sẽ không khó để tìm ra 50.000 người có thể trở thành thẩm phán, công chức hoặc bộ trưởng. Nghịch lý là mặc dù rất nhiều người Nga có năng lực đã và đang rời khỏi đất nước, nhưng chính điều này lại mang đến niềm hy vọng.

Hỏi: Còn những trùm tài phiệt, những tên đầu sỏ? Chế độ cũng dựa vào bọn họ.

Đáp: Chúng ta phải hỏi các nhà tài phiệt họ nghĩ gì về những gì đang xảy ra. Một số người trong số họ rất gắn bó với chế độ. Tuy nhiên, những người khác tin rằng các vấn đề do chiến tranh gây ra cần được giải quyết bằng sự quyết tâm. Hầu hết trong số họ đều mất rất nhiều tiền bạc do các biện pháp trừng phạt. Tôi nghĩ rằng họ sẽ không có lựa chọn nào khác ngoài việc tự nguyện giao phần lớn tài sản của mình cho Ukraine. Nhưng họ vẫn là những người giàu có. Và tôi nghĩ rằng nhiều người trong số họ đã hiểu điều này từ ngày hôm nay. Hàng trăm tỷ đô la phải đổ vào Ukraine, và Nga phải trả giá cho cuộc chiến. Một nước Nga mới sẽ đòi hỏi một lời giải thích và một thái độ từ các nhà tài phiệt và từ toàn xã hội. Tôi làm việc với một nhóm những người nước ngoài có cùng chí hướng, những người muốn cho tất cả người Nga cơ hội xây dựng lại đất nước nếu họ bác bỏ chế độ với một tuyên bố đơn giản. Đó phải là điều kiện cho mọi người Nga. Mọi người đều phải lên án Putin. Ngay cả tôi cũng cảm thấy có phần tội lỗi vì đã không làm đủ để ngăn chặn Putin. Tôi đã chỉ trích ông ta trong nhiều thập niên, nhưng như thế là chưa đủ.

Hỏi: Và điều gì sẽ xảy ra nếu người Nga có cơ hội thứ hai?

Đáp: Người Nga phải đưa ra quyết định. Ngày nay họ đang có Triều Tiên nhưng chúng ta có thể tạo ra Hàn Quốc.

Hỏi: Ông mang trong người một nửa dòng máu Armenia, một nửa Do Thái, nhưng ông nói tiếng Nga và tự cho mình là người Nga. Ông sẽ đưa ra quyết định tương tự trong ngày hôm nay nếu ông có một sự lựa chọn?

Đáp: Đúng, vì nước Nga lớn hơn Putin. Bây giờ tôi hiểu những gì Thomas Mann hoặc Marlene Dietrich cảm thấy trong thời kỳ Đức Quốc xã. Họ là những người Đức lỗi lạc, nhưng họ không từ bỏ văn hóa Đức. Họ vẫn là người Đức. Tôi vẫn là người Nga, tiếng Nga là ngôn ngữ đầu đời của tôi. Người ta không thể từ bỏ nguồn gốc của mình, văn hóa của mình. Có thể mất nhiều năm, thậm chí có thể nhiều thế hệ, nước Nga mới có thể thay đổi, nhưng cuối cùng đất nước này sẽ trở thành một quốc gia đáng tin cậy đối với thế giới. Để những người như tôi có thể cảm thấy thoải mái khi sống trong nước Nga đó.

Hỏi: Ông có mơ thấy Tổng thống Garry Kasparov ngồi trong Điện Kremlin không?

Đáp: Không, tôi không mơ về điều đó. Tôi thấy mình ở một vai trò khác. Tôi muốn giúp Nga vượt qua cuộc khủng hoảng bi thảm này.

Nguồn: The Economist 

Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

______________


Đỗ Hứng gởi