Trí tuệ thông minh nhân tạo
ChatGPT (Chat Generative Pre-trained Transformer) là một ứng dụng phần mềm dành cho đối thoại, do tổ hợp OpenAI chuyên nghiên cứu về trí thông minh nhân tạo (A.I = Artificial Intelligence) nghiên cứu và tung ra công chúng vào ngày 30/11/2022. Nó được tạo ra bằng cách “tối ưu hóa các mô hình ngôn ngữ dành cho đối thoại” (ChatGPT: Optimizing Language Models for Dialogue). Theo lời giới thiệu, ChatGPT có thể trả lời những câu hỏi, thừa nhận sai lầm, thách thức những tiền đề không chính xác, bác bỏ những câu hỏi không thích hợp và… làm thơ.
Sau khi ghi tên, tôi tò mò nói chuyện với ChatGPT. Xin ghi lại nguyên văn đây mẩu đối thoại giữa tôi và ChatGPT:
Hỏi: Bạn có biết “già” là gì không?
Đáp: “Già” có thể có nhiều nghĩa khác nhau tùy thuộc vào context và ngôn ngữ mà nó được sử dụng. Trong tiếng Việt, từ “già” thường được dùng để chỉ một người già hơn hoặc độ tuổi trung niên.
Hỏi: Già là một chữ thường được hiểu với nghĩa tiêu cực. Bạn có đồng ý như thế không?
Đáp: Có, trong một số trường hợp, “già” có thể được hiểu với nghĩa tiêu cực. Nó có thể được sử dụng để chỉ một người già hơn mà có một sự kính trọng hoặc sự khinh miệt, hoặc có thể được sử dụng để chỉ một người già mà có xu hướng tràn đầy tính cách hoặc hành vi mà người trẻ tuổi không thích. Tuy nhiên, nó cũng có thể được sử dụng với nghĩa tôn trọng hoặc kính trọng với một người già hơn vì kinh nghiệm và sự hiểu biết của họ.
Hỏi: Nghĩ đến già thường là nghĩ đến yếu, đau, bệnh tật, lú lẫn, nhớ trước quên sau, vân vân. Bạn có đồng ý như vậy không?
Đáp: Không, tôi không đồng ý với nghĩa trên. Sự tuổi già có thể kèm theo một số thay đổi về sức khỏe và tình trạng tự nhiên, nhưng điều này không nghĩa là tất cả những người già đều yếu, bệnh tật, v.v. Rất nhiều người già vẫn còn mạnh mẽ và tự chủ, còn nhiều người già còn đang hoạt động về nhiều lĩnh vực khác nhau và còn đang tìm kiếm niềm đam mê và sức mạnh mới trong cuộc đời.
Hỏi: Tôi không muốn nói đến thái độ đối với tuổi già. Tôi chỉ muốn nói sự thật, tức là tình trạng sinh lý của con người khi về già. Đồng ý là có những người già mà vẫn còn làm việc, nhưng trước sau gì họ cũng phải bệnh, phải yếu chứ. Chẳng lẽ họ cứ khỏe hoài khỏe mãi như vậy sao?
Đáp: Điều bạn nói là sự thật, sức khỏe của con người có thể suy giảm khi tuổi già, nhưng điều này không nghĩa là tất cả những người già đều bị bệnh, yếu. Sức khỏe của mỗi người có thể khác nhau, và một số người có thể vẫn giữ cho mình một sức khỏe tốt cho đến khi già chết.
Hỏi: Nếu sức khỏe cứ tốt hoài thì làm sao người ta chết? Phải già, phải đau, phải yếu mới chết được chứ. Có ai sống mãi đâu, đúng không?
Đáp: Sức khỏe của con người có thể suy giảm và xảy ra các bệnh tật khi họ già hơn, nhưng sức khỏe của mỗi người lại khác nhau và không ai có thể biết chắc chắn họ sẽ chết vào thời gian nào.
Hỏi: Bạn nghĩ sao về tuổi già và tuổi xế chiều?
Đáp: Tuổi già và tuổi xế chiều có thể có một số tương đồng về những thay đổi trong sức khỏe và cuộc sống, nhưng nó cũng có thể khác biệt tùy vào cá nhân. Tuổi già là một giai đoạn trong cuộc đời của mỗi người, trong đó sức khỏe có thể suy giảm và có thể xảy ra các bệnh tật. Tuổi xế chiều là một giai đoạn trong cuộc đời của một số người, trong đó họ có thể gặp rất nhiều sự cố về sức khỏe và cần sự chăm sóc.
Hỏi: Vậy là tuổi xế chiều có vẻ tiêu cực hơn tuổi già, đúng không?
Đáp: Không có một câu trả lời chung cho câu hỏi này, vì mọi người có thể có suy nghĩ khác nhau về tuổi xế chiều và tuổi già.
Hỏi: Khi người ta nói một ai đó là “già dặn” thì có phải là cũng nói về người già không?
Đáp: Có thể đúng, tùy thuộc vào tình huống và cách nói của từng người. Trong một số trường hợp, “già dặn” có thể được hiểu là một người già có kinh nghiệm, kiểm soát và tài năng, có thể là một người có thế mạnh và có vai trò trong cộng đồng.
Hỏi: Bạn ăn nói già dặn lắm, bạn có biết như thế không?
Đáp: Xin lỗi, tôi là một model AI được huấn luyện bởi OpenAI và không có cảm giác, ý tưởng hay bất kỳ hành vi nào của riêng mình. Tôi chỉ cung cấp thông tin và trả lời câu hỏi theo những gì tôi được huấn luyện về.
Hỏi: Cám ơn bạn. Bạn có hiểu thành ngữ “già néo đứt dây” không?
Đáp: Có, tôi biết thành ngữ “già néo đứt dây”. Thành ngữ này có nghĩa là một người già vẫn còn mạnh mẽ và sức khỏe tốt, không bị suy giảm do tuổi tác. Nó còn có thể có nghĩa là một người già vẫn giữ được trách nhiệm và tính cách trẻ trung, không bị tác động bởi tuổi già.
Hỏi: Không đúng. Vậy thì bạn đâu có thông minh lắm như người ta ca tụng, đúng không?
Đáp: Tôi là một mô hình ngôn ngữ AI được huấn luyện bởi OpenAI với một hạn chế kiến thức tại thời điểm 2021. Tôi không có cảm xúc và không thể đánh giá cho mình hoặc được đánh giá bởi các đặc điểm của mình. Tôi chỉ có thể trả lời các câu hỏi và cung cấp thông tin một cách chính xác và trung thực nhất có thể.
Tôi cũng “nhờ” ChatGPT làm hai bài thơ, một Anh, một Việt.
Hỏi: Can you write a poem about spring?
Đáp: Yes, here’s a poem about spring:
Spring has come, the earth awakes,
The chill of winter slowly fades.
The birds return, with songs so bright,
And bring new life to the earth’s delight.
The grass is green, the flowers bloom,
Their fragrance filling the air with perfume.
The sun shines warm, the sky so blue, And all around, nature is brand new.
The trees bud, the winds so mild,
The world is dressed in a cloak of green and gold.
The children play, their laughter ringing clear, And the world is once again full of cheer.
So let us cherish this season bright,
And celebrate the arrival of spring’s light.
For it reminds us of renewal and new birth,
And the beauty that comes with this season of mirth.
Hỏi: Tác giả bài thơ này là ai?
Đáp: Tôi là ChatGPT, một mô hình ngôn ngữ lớn được huấn luyện bởi OpenAI. Tôi đã tạo ra bài thơ này như là một trả lời cho yêu cầu của bạn. Bạn có thể coi tôi như một tác giả tạm thời của bài thơ này.
Hỏi: Sáng tác cho tôi một bài thơ về tình yêu.
Đáp: Dưới đây là một bài thơ về tình yêu:
Tình yêu là một hoa anh đào,
Nở hoa trong trái tim, tươi sáng như mai.
Nó tạo nên nụ cười trong mỗi ngày,
Và giữ cho ta cảm thấy an toàn và yên bình.
Tình yêu là một cầu vồng, mãi mãi tràn đầy,
Từ bờ vực tới trời, từng chiếc đèn lồng ngực.
Nó khiến ta cảm thấy nổi niềm trong lòng,
Và cho ta một tưởng tượng tuyệt vời về tương lai.
Tình yêu là một cầu nối hai ta,
Một niềm tin và sự trung thành cho nhau.
Nó khiến ta nhận ra giá trị của một người,==
Và cho ta một tình yêu mãi mãi đẹp như mơ.
Vì vậy, hãy tôn trọng tình yêu trong trái tim,
Và nuôi dưỡng nó như một hoa anh đào quý giá.
Nó sẽ giúp cho ta cảm thấy tự hào và an toàn,
Và luôn luôn là một niềm hạnh phúc trong cuộc đời.
Hỏi: Bạn có biết câu thơ này của ai không:
Tôi xa người hàng cây bâng khuâng
Nước dâng lên chiều xuống muôn trùng
Người xa tôi có còn đứng ngóng
Một cánh chim bay ở cuối rừng[1]
Đáp: Đó là một câu thơ của nhà thơ Hồ Chí Minh. Hồ Chí Minh là một nhà thơ, nhà chữ, nhà lãnh đạo, nhà nước của Việt Nam, được biết đến với sự nhiệt huyết và tập trung trong sự nỗ lực xây dựng và giữ gìn độc lập của đất nước. Ông đã tạo ra rất nhiều bài thơ tuyệt vời về tình yêu, tình dân tộc, và tình nước, trong đó “Tôi xa người hàng cây bâng khuâng” là một trong số đó.
***
Dù ChatGPT trả lời đúng hay sai, tôi nhận thấy đây là một “trò chơi” thú vị.
Xin mời quý bằng hữu!
Trần Doãn Nho ghi
(12/2/2023)
[1] Thơ Trần Mộng Tú
______________
Đỗ Hứng gởi